Czas czytania dla dzieci: 4 min
Wilczyca wydała na świat młode i poprosiła lisa w kumy.
– Jest z nami blisko spokrewniony – mówiła – ma wiele rozumu i sprytu, będzie więc mógł mego synka niejednego nauczyć i w świat wprowadzić.
Lis zachował się nader godnie i rzekł:
– Łaskawa pani kumo, piękne dzięki za zaszczyt, jaki mi pani wyświadczyła, ja ze swej strony dołożę wszelkich starań, aby miała pani ze mnie jak największą pociechę.
Na chrzcinach jadł z wielkim apetytem i bawił się świetnie, a na koniec powiedział:
– Droga pani kumo, naszym obowiązkiem jest troszczyć się o maleństwo, musi się pani dobrze odżywiać, żeby i jemu sił przybywało. Znam taką owczarnię, z której można by wyłowić niejedną tłustą sztukę.
Wilczycy spodobała się ta śpiewka, wybrała się więc wraz z lisem do rzeczonej zagrody. Lis pokazał jej z daleka owczarnię, mówiąc:
– Pani zakradnie się tam bez trudu, a ja przez ten czas zapoluję na jakiego kurczaka.
Jednak szelma nawet się z miejsca nie ruszył, legł na skraju lasu, wyciągnął nogi i odpoczywał. Wilczyca zakradła się do owczarni, ale natknęła się tam na psa, który narobił hałasu, tak że zbiegli się chłopi, przyłapali wilczycę i oblali ją gorącym ługiem. W końcu jednak wyrwała się im i powlokła w stronę lasu; leżał tam lis, który przemówił do niej żałośliwym głosem:
– Ach, droga pani kumo, źle mi się powiodło! Napadli mnie chłopi i nogi mi poprzetrącali; jeśli nie chce mnie pani tu zostawić, na nędzną śmierć narażając, to proszę mnie stąd na plecach zabrać.
Wilczyca sama ledwie powłócząc nogami zatroszczyła się jednak o lisa, wzięła go na plecy i z największym wysiłkiem zataszczyła, całego i zdrowego, do swojej chatki. A wtedy lis krzyknąwszy:
– Żegnaj, droga pani kumo, a pieczeń niech ci sama do gardła leci – wyśmiał ją i skoczył w las.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
Opowiadanie „Lis i jego kuma“ zebrane przez braci Grimm opowiada o przebiegłości i sprycie lisa, który zostaje wybrany kumem wilczycy. Wilczyca, dumna z młodych, prosi lisa, by został chrzestnym jej potomka, ufając jego rozumowi i doświadczeniu. Lis przyjmuje to wyróżnienie z wdzięcznością i obiecuje pełnić swoją rolę najlepiej, jak potrafi.
Podczas uczty z okazji chrztu, lis zachęca wilczycę do niedozwolonego zdobycia jedzenia, sugerując rabunek owczarni. Obiecuje zająć się kurczakami, lecz w rzeczywistości nie ma zamiaru pomagać wilczycy. Wilczyca pada ofiarą pułapki – napotkany pies stróżujący alarmuje ludzi, którzy ranią ją gorącym ługiem. Uciekając, wilczyca spotyka lisa w udawanym opłakanym stanie, który przekonuje ją, by zniosła go na plecach, udając, iż został również zaatakowany przez ludzi.
Po dotarciu do swojej kryjówki, lis wyskakuje z uścisków wilczycy, wyśmiewa ją i ucieka, pozostawiając ją z niczym. Moralistyczna wymowa bajki podkreśla wartość ostrożności i brak zaufania do tych, którzy wydają się zbyt chętni do dzielenia się swoimi ‚dobrociami‘. Lis personifikuje przebiegłość, podczas gdy naiwną wilczycę spotyka kara za brak czujności i uleganie złym radom.
Bajka „Lis i jego kuma“ zebrana przez Braci Grimm, znana również jako „Wilk i jego kuma“, jest interesującą opowieścią o przebiegłości i naiwności. W tej historii lis wykorzystuje swoją inteligencję i spryt, aby oszukać wilczycę pod pretekstem pomocy i współpracy.
Moralność i Oszustwo: Przede wszystkim bajka opowiada o nieuczciwości i oszustwie. Lis, mimo iż jest blisko związany z wilczycą jako jej kum, wykorzystuje ją dla własnych korzyści. Historia uczy, że nie zawsze można ufać nawet bliskim, jeśli pokazują oni egoistyczne intencje.
Zaufanie i Naiwność: Wilczyca jest symbolem naiwności i zbytniego zaufania do innych. Opowieść ostrzega przed bezkrytycznym ufaniem innym, szczególnie gdy ich intencje i działania mogą budzić podejrzenia.
Inteligencja vs. Siła: Lis reprezentuje tutaj inteligencję i spryt, podczas gdy wilczyca uosabia siłę. Bajka wydaje się sugerować, że siła nie zawsze jest wystarczająca, aby przetrwać lub osiągnąć sukces; czasem potrzebna jest umiejętność przebiegłego radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Społeczne Interakcje: Opowieść również odzwierciedla społeczne interakcje, gdzie jeden osobnik może manipulować drugim dla własnych korzyści. Może to być interpretowane jako krytyka niektórych społecznych norm i zachowań, gdzie manipulacja i oszustwo są wykorzystywane do osiągania osobistych celów.
Ironia i Karma: Choć lis pozornie triumfuje, historia pozostawia czytelnika z poczuciem ironii. Nawet jeśli lis zdobywa, co chce, jego działania świadczą o braku moralności i mogą sugerować, że taki styl życia może kiedyś do niego powrócić.
Odpowiedzialność i Współpraca: Początkowe okoliczności chrztu i wyznaczenia lisa na kumę wskazują na odpowiedzialność w relacjach społecznych i rodzinnych. Jednakże lis sabotuje tę odpowiedzialność, co może być postrzegane jako komentarz na temat fałszywych zobowiązań i przywiązania.
Bajki ludowe, takie jak ta, często zawierają wielowarstwowe przesłania, które można interpretować na różne sposoby w zależności od kontekstu kulturowego, społecznego oraz osobistych doświadczeń czytelnika.
Analiza lingwistyczna baśni „Lis i jego kuma (Wilk i jego kuma)“ Braci Grimm ukazuje kilka interesujących aspektów, które przyciągają uwagę, zarówno pod względem językowym, jak i narracyjnym.
Relacje Między Postaciami: Baśń przedstawia relację pomiędzy lisem a wilczycą, opartą na początkowym zaufaniu i przyjacielskiej więzi, która zostaje jednak szybko zburzona przez zdradliwą naturę lisa. Motyw sprytu vs. prostolinijności: lis reprezentuje spryt i przebiegłość, typowe atrybuty tej postaci w folklorze, natomiast wilczyca jest łatwowierna, co prowadzi ją do kłopotów.
Motyw Oszustwa: Kluczowym elementem narracji jest oszustwo, jakiego dopuszcza się lis na wilczycy. Jego manipulacje i kłamstwa stają się narzędziem do osiągania własnych korzyści kosztem innych.
Narrator i Język: Narrator baśni posługuje się językiem sugestywnym, który uwypukla różnorodne cechy charakteru postaci oraz emocje. Przykłady to opisy „sprytu“ i „rozumu“ lisa oraz „łasicy“ wilczycy. Użycie dialogów czyni historię bardziej żywą i angażującą, pozwala także na bezpośrednie przedstawienie interakcji postaci.
Styl Baśniowy: Charakterystyczny styl baśniowy przejawia się w wykorzystaniu zwrotów grzecznościowych, bezpośrednich wypowiedzi postaci oraz humoru sytuacyjnego (np. ironiczny komentarz lisa).
Symbolika Postaci Zwierzęcych: Zwierzęta w tej baśni mają symboliczne znaczenie, odnoszą się do ludzkich cech charakteru: lis – spryt, oszustwo; wilczyca – siła, ale i naiwność.
Retoryka i Efekty Retoryczne: Retoryka jest używana do tworzenia kontrastów, np. między obietnicami lisa a jego rzeczywistymi działaniami. Wyolbrzymienia i ironia potęgują efekt komiczny i moralny przekaz.
Baśń Braci Grimm zawiera uniwersalny morał dotyczący niebezpieczeństw łatwowierności oraz konsekwencji zaufania osobom o podejrzanych intencjach. Uczy, że nie każdy, kto wydaje się przyjacielem, jest nim w rzeczywistości. Oszustwo i przebiegłość, choć mogą przynieść chwilowe korzyści, są moralnie potępiane i prowadzą do utraty zaufania.
Baśń „Lis i jego kuma“ jest klasycznym przykładem narracji, w której język i struktura fabuły wzajemnie się przenikają, tworząc opowieść z jasnym przesłaniem moralnym. Postać lisa, jako symbol przebiegłości, jest kontrapunktem dla wilczycy, symbolizującej nieświadome zaufanie, a opowieść o ich interakcji ma na celu przestrogę przed zbytnim poleganiem na pozorach.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 74 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 152A |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 46.8 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 25.1 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 17.8 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 12 |
Liczba znaków | 1.757 |
Liczba liter | 1.399 |
Liczba zdania | 13 |
Liczba słów | 288 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 22,15 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 71 |
Procent długich słów | 24.7% |
Sylaby razem | 542 |
Średnie sylaby na słowo | 1,88 |
Słowa z trzema sylabami | 66 |
Procent słów z trzema sylabami | 22.9% |