Czas czytania dla dzieci: 7 min
Jan chciał nauczyć syna jakiegoś rzemiosła; idzie więc do kościoła, modli się do Pana Boga i pyta, co przyniosłoby mu największy pożytek; za ołtarzem zaś stoi zakrystian i szepcze:
– Złodziejstwo, złodziejstwo.
Wraca więc Jan do syna i powiada, że powinien uczyć się złodziejstwa, bo taka jest wola Pana Boga. Rusza zatem wraz z synem do poszukiwanie człowieka, który zna się na złodziejstwie. Idą, idą już bardzo długo, aż zachodzą do wielkiego lasu. Stoi tam mały domek, a w domku siedzi stara baba. Jan zwraca się do niej:
– Czy nie spotkała pani człowieka, który by się znał na złodziejstwie?
– Tego możecie się tutaj nauczyć – odpowiada starucha – mój syn jest mistrzem w tym rzemiośle.
Jan pyta więc jej syna, czy potrafi dobrze kraść. Mistrz złodziejski odpowiada:
– Już ja waszego syna nauczę, czego należy; przyjdźcie tu za rok, a jeśli rozpoznacie swego syna, to nie będę od was żądał żadnej zapłaty za naukę, jeśli go zaś nie rozpoznacie, to będziecie mi musieli zapłacić dwieście talarów.
Ojciec wraca do domu, syn zaś uczy się złodziejstwa i czarowania. Po roku ojciec wyrusza w drogę i duma, zatroskany, jakim sposobem ma rozpoznać syna. Idąc tak i dumając spotyka krasnoludka, który go pyta:
– Człowieku, co wam się przytrafiło? Taką macie zakłopotaną minę.
– Ach – odpowiada Jan – przed rokiem pozostawiłem mego syna u mistrza złodziejskiego na nauce; ten mi kazał przyjść po roku i jeśli wtedy nie rozpoznam mego syna, to będę musiał mu zapłacić dwieście talarów, jeśli go zaś rozpoznam, to nic nie zapłacę; a teraz tak się martwię, że syna nie rozpoznam, i nie wiem skąd wezmę tyle pieniędzy.
Krasnoludek poradził wziąć ze sobą skórkę chleba i trzymając ją w ręku stanąć pod okapem; na belce, gdzie wiszą garnki, gdzie stał koszyk, z którego wyjrzy ptaszek, i to będzie właśnie jego syn.
Jan wchodzi do izby, staje pod koszykiem i ucina skórkę razowego chleba; z koszyka wychyla się ptaszek i przygląda mu się.
– Hej, mój synu, to ty tam siedzisz! – woła ojciec.
Syn cieszy się, że widzi ojca; a mistrz złodziejski powiada:
– Diabeł cię tego nauczył; jakżebyś inaczej syna rozpoznał?
– Ojcze, chodźmy stąd – rzekł syn.
Ojciec z synem ruszają więc z powrotem do domu; po drodze spotykają nadjeżdżającą karetę. I syn mówi do ojca:
– Zamienię się w wielkiego charta, a wtedy będziesz mógł za mnie zażądać dużo pieniędzy.
Z karety wychyla się pan:
– Hej, człowieku, sprzedajcie mi tego psa.
– A dobrze, panie – odpowiada ojciec.
– Ile za niego chcecie?
– Trzydzieści talarów.
– No, no, człowieku, to bardzo dużo; ale niech tam, piękna z niego sztuka, więc go biorę.
Pan zabiera psa do swej karety, ale ledwie kawałek drogi ujechali, pies tłukąc szybę wyskakuje przez okno i przybrawszy znów postać człowieka wraca do swego ojca.
I razem wracają do domu. Następnego dnia w sąsiedniej wiosce odbywa się targ; chłopiec mówi więc do ojca:
– Zamienię się teraz w pięknego konia, a ty mnie sprzedasz; kiedy mnie już sprzedasz, musisz mi zdjąć wędzidło, bo inaczej nie będę mógł zamienić się z powrotem w człowieka.
Ojciec prowadzi więc konia na targ; zjawia się mistrz złodziejski i kupuje od niego konia za sto talarów, ale ojciec zapomina zdjąć mu wędzidło. Mistrz złodziejski zabiera konia ze sobą do domu i stawia go w stajni. Widząc przechodzącą sługę koń przemawia do niej:
– Zdejmij mi wędzidło! Zdejmij mi wędzidło!
Sługa przystaje i słucha:
– Co to, potrafisz gadać?
Podchodzi i zdejmuje mu wędzidło. I koń zamienia się we wróbla i przez drzwi wylatuje ze stajni; ale mistrz złodziejski staje się również wróblem i zaczyna go ścigać. Rzucają się na siebie i zaczynają się bić; mistrz przegrywa, wpada do wody i zamienia się w rybę. Wówczas chłopiec również zamienia się w rybę; i znów obaj rzucają się na siebie i mistrz przegrywa walkę. Zamienia się więc w kurę, a chłopiec zamienia w lisa i odgryza mistrzowi głowę; ten pada martwy i nie żyje aż po dziś dzień.


Kontekst
Interpretacje
Jezyk
Opowieść „Złodziej i jego mistrz“ to jedna z baśni braci Grimm, która eksploruje temat nauki i mistrzostwa, ale i kwestii moralnych. Historia obraca się wokół Jana i jego syna, którzy, zainspirowani przez mistyczne szepty, postanawiają nauczyć się „rzemiosła“ złodziejstwa. Baśń pełna jest motywów magicznych, jak przemiany w różne zwierzęta, co dodaje jej elementu fantastyki.
Główne wydarzenia opowiadania koncentrują się na relacji między mistrzem a uczniem oraz na próbach syna, aby przechytrzyć mistrza i powrócić do rodziny. Przez całą baśń widoczna jest walka między dobrem a złem, a w końcu triumfuje przebiegłość i inteligencja młodego ucznia, który dzięki sprytowi i pomocy nadprzyrodzonych sił pokonuje swego nauczyciela. Pod koniec opowieści syn udowadnia, że jego umiejętności przewyższają te, które posiadał jego mistrz, a cała historia kończy się szczęśliwie dla głównych bohaterów.
Ta baśń, jak wiele innych utworów zebranych przez braci Grimm, niesie moralne przesłanie, podkreślając wartość sprytu, inteligencji oraz lojalności rodzinnej. To także przestroga przed nieetycznymi ścieżkami życia, które, choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się atrakcyjne, niosą ze sobą wiele niebezpieczeństw i przeszkód.
Bajka „Złodziej i jego mistrz“ Braci Grimm opowiada historię o nauce, przebiegłości i przemianach, ale zawiera również kilka głębszych motywów i interpretacji. Wybór i przeznaczenie: Opowieść zaczyna się od poszukiwania odpowiedniego zawodu dla syna Jana, co przypomina dylematy związane z wyborem kariery i przeznaczeniem. Sugestia zakrystiana może być interpretowana jako sarkastyczna uwaga lub jako forma przewrotnego proroctwa, sugerując, że nie jest ważne, jakiej profesji się poświęcimy, ale raczej jak ją wykonamy.
Rodzicielstwo i odpowiedzialność: Jan, poszukując odpowiedniej ścieżki dla syna, ufnie podąża za wskazówkami, nie zastanawiając się, czy złodziejstwo jest moralnie akceptowalne. Bajka może być ostrzeżeniem dla rodziców, aby dokładniej rozważyli, czego uczą swoje dzieci i aby brali odpowiedzialność za ich wybory.
Umiejętność adaptacji i przebiegłość: Syn Jana uczy się nie tylko złodziejstwa, ale także zdolności przemiany. Jego umiejętność adaptacji do różnych sytuacji i postaci jest symbolicznym przedstawieniem inteligencji, sprytu i umiejętności przystosowywania się, które są kluczowe do przetrwania i sukcesu.
Konfrontacja mistrza i ucznia: Rywalizacja pomiędzy mistrzem a uczniem odzwierciedla klasyczny motyw, w którym nowa generacja musi zmierzyć się z tą, która ją poprzedza. Zwycięstwo syna nad mistrzem może symbolizować postęp, innowacje i przewagę świeższego pokolenia nad starszym.
Zło i moralność: Historia jest pełna niejednoznaczności moralnej. Choć bohaterowie są złodziejami, ich działania są pokazywane w pozytywnym świetle. To może sugerować, że opowieść kwestionuje proste podziały na dobro i zło, zachęcając czytelnika do zastanowienia się nad relatywizmem moralnym.
Rola magii i przemiany: Przemiany postaci są stałym elementem baśni, symbolizują możliwości i ograniczenia, które możemy na siebie nakładać. Dają one też poczucie iluzji i rzeczywistości, podkreślając, jak łatwo można zmienić postać, ale trudniej jest zmienić naturę.
Ta bogata w motywy opowieść, jak wiele historii Braci Grimm, pozostawia czytelnikowi możliwość osobistej interpretacji i refleksji nad własnymi wartościami i decyzjami.
„Złodziej i jego mistrz” to jedna z mniej znanych baśni autorstwa braci Grimm, która przedstawia tematy związane z nauką umiejętności, przeznaczeniem i moralnością. Poniżej znajduje się analiza lingwistyczna tego tekstu, która skupia się na kluczowych elementach fabuły, postaciach i zastosowanych motywach literackich.
Baśń ma tradycyjną strukturę narracyjną, zaczynającą się od ekspozycji, gdzie Jan szuka odpowiedniego rzemiosła dla swojego syna. Podążając za sugestią, trafia na mistrza złodziejstwa, co inicjuje serię wyzwań, które muszą pokonać. Kolejne przygody – spotkanie z krasnoludkiem, test rozpoznania syna, sprzedaż charta i konia, oraz ostateczna konfrontacja z mistrzem – prowadzą do kulminacji, gdzie syn pokonuje swojego nauczyciela.
Przemiany: Centralnym elementem fabuły są liczne przemiany syna w zwierzęta. Zmiany te symbolizują adaptację, spryt oraz zdolność do przechytrzenia przeciwnika, co jest kluczowe w sztuce złodziejstwa.
Mistrz i uczeń: Relacja między mistrzem a uczniem to klasyczny motyw, w którym uczeń przewyższa swojego nauczyciela. Wykorzystując zdobyte umiejętności i spryt, syn nie tylko spełnia wymagania ojca, ale także pokonuje swojego mentora.
Magia i mistycyzm: Krasnoludek jako postać magiczna pełni rolę duchowego przewodnika, pomagając Janowi rozszyfrować zagadki mistrza. Elementy magiczne są w baśni narzędziami do rozwoju fabuły i podkreślają niezwykłość przedstawionego świata.
Moralność: Choć bohaterowie uczą się nieetycznej profesji, baśń może być interpretowana jako przestroga przed łatwą drogą do bogactwa. Syn wykorzystuje swoje umiejętności nie tylko do celów złodziejskich, ale również do pokonania nieuczciwego mistrza, co sugeruje, że bystrość i zdolność do adaptacji są wartościowe, ale ich wykorzystanie musi być przemyślane.
Język baśni jest prosty i zwięzły, co jest charakterystyczne dla opowieści ludowych, których celem było łatwe zapamiętywanie i przekazywanie z pokolenia na pokolenie. Styl narracji jest dynamiczny, pełen dialogów, które napędzają akcję i dodają autentyczności postaciom. Często pojawiają się również elementy powtórzeń, które pomagają w budowaniu napięcia i podkreślają istotne elementy fabuły.
Jan: Symbol typowego rodzica poszukującego najlepszej drogi życia dla swojego dziecka. Jego postać reprezentuje zaufanie do przeznaczenia i rzeczy, które wydają się trudne do zaakceptowania.
Syn: Przedstawiony jako zdolny uczeń, który szybko uczy się nie tylko złodziejstwa, ale także wykorzystuje naukę w praktyce. Jego postać uosabia bystrość i zdolność do adaptacji, co jest niezbędne do przetrwania w trudnym świecie.
Mistrz złodziejski: Antagonista, który jest wprawny w swoim fachu, ale nie spodziewa się, że jego uczeń go przewyższy. Reprezentuje stare porządki i schematy, które zostają pokonane przez nową generację.
Baśń „Złodziej i jego mistrz” jest ciekawym przykładem opowieści, która porusza tematy relacji mistrz-uczeń oraz moralnych aspektów posiadanych umiejętności. Poprzez magiczną fabułę i elementy przemiany, historia ta staje się uniwersalną lekcją o wykorzystaniu zdobytych umiejętności i sprycie w pokonywaniu przeciwności.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 68 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 325 |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI |
Indeks czytelności Björnssonaa | 41.7 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 35.5 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 15.3 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 9.2 |
Liczba znaków | 3.883 |
Liczba liter | 3.071 |
Liczba zdania | 40 |
Liczba słów | 638 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 15,95 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 164 |
Procent długich słów | 25.7% |
Sylaby razem | 1.170 |
Średnie sylaby na słowo | 1,83 |
Słowa z trzema sylabami | 147 |
Procent słów z trzema sylabami | 23% |