Leestijd voor kinderen: 6 min
Eens gebeurde het, dat, op een mooie dag, onze Lieve Heer een wandeling ging maken in de tuin van de hemel, en Hij nam alle apostelen en alle heiligen mee, zodat er niemand meer in de hemel overbleef dan de heilige Petrus. Onze Lieve Heer had hem bevolen om in die tussentijd niemand binnen te laten, dus stond Petrus bij de hemelpoort en hield wacht.
Het duurde niet lang, of iemand kwam aankloppen. Petrus vroeg, wie het was en wat hij wilde. „Ik ben een arme, eerlijke kleermaker,“ antwoordde een benepen stemmetje, „die toegang vraagt.“ – „Eerlijk?!“ zei Petrus, „zeker als de dief aan de galg. Je had altijd lange vingers en je hebt heel wat mensen stof afgezet. In de hemel kom je niet, Onze Heer heeft me verboden, om iemand binnen te laten, zolang Hij er niet is.“ – „Wees toch barmhartig!“ riep de kleermaker, „Kleine stukjes afval die vanzelf van de kniptafel vallen, dat is geen diefstal, daar praten we niet eens over. Kijk, ik hink en ik heb van de lange weg blaren aan mijn voeten, ik kan onmogelijk terug. Laat mij maar binnen. Ik zal het vuile werk doen. Ik wil met kinderen sjouwen, luiers spoelen, banken afnemen en drogen, en kapotte kleren maken.“
Nu liet Petrus zich vermurwen en opende de hemelpoort net zo ver voor de kreupele kleermaker, dat z’n magere lijf door de kier kon. Hij moest maar in een hoekje achter de deur gaan zitten en daar heel stil en koest zijn, zodat onze Lieve Heer als Hij terugkwam, hem niet zien zou en boos worden. De kleermaker deed het, maar toen Petrus eens de deur uitging, stond hij stil op, en ging nieuwsgierig in alle hoeken van de hemel kijken, en nam alles eens goed op. Eindelijk kwam hij bij een plek, daar stonden veel mooie, kostelijke stoelen in een kring en in het midden stond een gouden zetel, met schitterende edelstenen bezet, die ook veel hoger was dan de andere stoelen, en er stond een gouden voetenbank voor.
Maar dat was de troon waarop Onze Lieve Heer zat als hij thuis was en daarvandaan kon men alles zien wat er op aarde gebeurde.
De kleermaker bleef een hele poos bij die troon staan kijken, want dat vond hij nog het mooiste van alles. Eindelijk kon hij zijn nieuwsgierigheid niet meer bedwingen, klom erop en ging erop zitten. Toen zag hij alles wat op aarde gebeurde; en hij zag een oude, lelijke vrouw; ze stond bij een beek te wassen en ze legde twee sluiers heimelijk opzij. De kleermaker werd daar zo woedend om, dat hij de gouden voetenbank greep en door de hemel op aarde gooide naar de oude dievegge toe. Maar daar hij de voetenbank niet meer terug kon halen, sloop hij verlegen van de troon weg en kroop stilletjes naar z’n plaatsje achter de deur en deed of er geen vuiltje aan de lucht was.
Toen de Heer en Meester met het hemelse gevolg weer terugkwam, zag hij het kleermakertje achter de deur niet; maar toen Hij op de troon ging zitten, was de voetenbank er niet. Hij vroeg aan Petrus, waar de voetenbank gebleven was, maar Petrus wist er niets van. Toen vroeg Hij verder, of Petrus niemand binnengelaten had. „Ik zou niemand weten,“ zie Petrus, „dan een manke kleermaker, die nog achter de deur zit te wachten.“ Toen liet Onze Lieve Heer de kleermaker komen en vroeg hem of hij de voetenbank soms weggenomen had en waar hij hem neergezet had.
„O Heer,“ zei de kleermaker verheugd, „ik heb hem in woede naar de aarde geworpen, naar een oud mens dat ik bij ‚t wassen twee sluiers zag stelen.“ – „O jij schelm,“ sprak de Heer, „als het recht zo ging als jij het doet, hoe denk je dan dat het met jou gesteld zou zijn? Ik zou al lang geen stoelen, geen banken, ja zelfs geen pook meer hier hebben gehad, maar alles naar de zondaren geworpen hebben. Voortaan kun je niet meer in de hemel blijven, maar je moet weer naar buiten voor de poort; zie dan maar waar je terecht komt. Hier mag niemand straffen dan Ik alleen, de Heer.“
Petrus moest de kleermaker weer buiten de poort brengen, en omdat hij kapotte schoenen had en voeten vol blaren, nam hij een stok in de hand en trok naar ‚Wacht-een-Wijle‘ waar de dappere soldaten zitten te drinken!
Learn languages. Double-tap on a word.Learn languages in context with Childstories.org and Deepl.com.Achtergronden
Interpretaties
Tekstanalyse
„De kleermaker in de hemel“ is een sprookje van de gebroeders Grimm waarin de grens tussen nieuwsgierigheid, moreel oordeel en de rechtvaardigheid van hogere machten wordt verkend. In dit verhaal blijft slechts de heilige Petrus in de hemel terwijl de rest, inclusief de Lieve Heer, op een wandeling gaat. Wanneer een kleermaker de hemel probeert binnen te komen, verleidt zijn smeken Petrus tot medelijden, en uiteindelijk laat Petrus hem binnen, met de strikte instructie zich niet te laten zien.
De kleermaker, gedreven door nieuwsgierigheid, ontdekt de troon van de Lieve Heer en ziet de aarde vanuit het hemelse perspectief. Verontwaardigd door een klein onrecht dat hij aanschouwt, handelt hij zonder na te denken door de voetenbank van de troon naar de aarde te gooien. Deze ondoordachte actie leidt tot serieuze consequenties wanneer de Lieve Heer en zijn gevolg terugkeren. De impliciete boodschap van het verhaal benadrukt dat alleen de Lieve Heer het recht heeft om te oordelen en te straffen, en dat impulsieve daden gebaseerd op een beperkte menselijke waarneming van rechtvaardigheid onverstandig zijn.
Als straf voor zijn daad moet de kleermaker de hemel verlaten, waaruit blijkt dat, hoewel compassie en rechtvaardigheid belangrijk zijn, het straffen van misdaden niet aan individuen toekomt, maar aan een hogere macht, die een allesomvattend inzicht in de wereld bezit. Zo biedt het sprookje niet alleen vermakelijk verhaalelementen, maar ook een morele en filosofische reflectie op menselijke beperkingen in het oordelen over wat juist en onjuist is.
Het sprookje „De kleermaker in de hemel“ van de Gebroeders Grimm is een beknopt verhaal met verschillende lagen en interpretaties. Hier zijn enkele mogelijke interpretaties en thema’s van dit sprookje:
De Beperking van Menselijke Moraliteit: De kleermaker probeert zijn eigen versie van rechtvaardigheid toe te passen door de dievegge te straffen. Dit illustreert een inherente menselijke neiging om te oordelen en te straffen volgens eigen normen, wat kan leiden tot problemen als men het grotere geheel niet begrijpt.
De Regel van Goddelijke Voorzienigheid: Het verhaal benadrukt dat het toekennen van straffen of gerechtigheid iets is dat alleen aan een hogere macht (Onze Lieve Heer) is voorbehouden. Door op de troon van God te gaan zitten en te handelen, overtreedt de kleermaker deze goddelijke orde.
De Consequenties van Nieuwsgierigheid en Ongehoorzaamheid: De nieuwsgierige kleermaker kan niet weerstaan om meer van de hemel te ontdekken en eindigt op de troon van Onze Lieve Heer. Zijn nieuwsgierigheid en overtreding van regels leiden uiteindelijk tot zijn verbanning uit de hemel, wat aantoont dat ongehoorzaamheid gevolgen heeft.
De Onvolmaaktheid van Mensen: Petrus wijst erop dat de kleermaker tijdens zijn leven ook niet geheel eerlijk was. Dit weerspiegelt de menselijke onvolmaaktheid en de neiging om kleine zonden te rationaliseren terwijl men oordeelt over anderen.
Barmhartigheid vs. Rechtvaardigheid: Petrus toont aanvankelijk barmhartigheid door de kleermaker binnen te laten ondanks duidelijke instructies om niemand toegang te verlenen. De uiteindelijke straf van de kleermaker door Onze Lieve Heer benadrukt echter dat rechtvaardigheid uiteindelijk de overhand heeft boven barmhartigheid, vooral als men misbruik maakt van gekregen vertrouwen.
Dit sprookje van de Gebroeders Grimm biedt daardoor stof tot nadenken over de diepere morele en ethische vragen met betrekking tot menselijk gedrag tegenover goddelijke wetten. Het dwingt de lezer verder na te denken over wat rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid daadwerkelijk betekenen binnen een grotere context.
De analyse van het sprookje „De kleermaker in de hemel“ van de Gebroeders Grimm kan vanuit een linguïstisch perspectief verschillende aspecten belichten, waaronder de structuur, stijl en thematische elementen van de tekst.
Structuur en Vertelperspectief
Het sprookje volgt de klassieke structuur van een narratieve vertelling. Het begint met een introductie van de setting („Eens gebeurde het. . . „), waarbij de situatie wordt geschetst waarin een kleermaker toegang vraagt tot de hemel. Het verhaal heeft een duidelijk begin, midden en einde, met een opbouw naar een climax waar de kleermaker op de troon van Onze Lieve Heer gaat zitten en een gouden voetenbank naar de aarde werpt. Vervolgens volgt de resolutie met de uitzetting van de kleermaker uit de hemel.
Het vertelperspectief is dat van een alwetende verteller die een overzicht van de handelingen en gedachten van de personages geeft. Dit perspectief is gebruikelijk in sprookjes, omdat het de verteller in staat stelt om morele en ethische evaluaties te bieden van de gebeurtenissen en gedragingen van de personages.
Stilistische Kenmerken
Dialect en Diminutieven: Het gebruik van verkleinwoorden zoals „kleermakertje“ en „stemmetje“ draagt bij aan de sprookjesachtige en soms neerbuigende toon, wat gebruikelijk is in de sprookjes van de Gebroeders Grimm. Het verkleinwoord „kleermakertje“ suggereert bijvoorbeeld kwetsbaarheid of onbeduidendheid.
Dialogen en Directe Rede: Er wordt gebruik gemaakt van directe dialogen, wat de lezer dichter bij de gebeurtenissen brengt en empathie opwekt voor de personages. De uitwisselingen tussen Petrus en de kleermaker zijn direct en informatief met betrekking tot hun karakters.
Symboliek: De hemel en de troon van de Heer vertegenwoordigen ultieme moraliteit en gerechtigheid. De voetenbank fungeert als symbool voor de begrenzingen van menselijke rechtvaardigheid tegenover goddelijke rechtspraak.
Thematische Elementen
Moraal en Ethiek: Het sprookje verkent thema’s van moraliteit, vooral de verschillen tussen menselijke en goddelijke rechtvaardigheid. De kleermaker probeert menselijke normen van goed en kwaad aan de hemel op te leggen, maar wordt daarvoor gestraft omdat hij niet de bevoegdheid heeft om te oordelen.
Boetedoening en Berouw: Ondanks zijn berouwvolle houding probeert de kleermaker zijn acties goed te praten door zich te beroepen op zijn omstandigheden (hinken, blaren), wat een veelvoorkomend thema is in sprookjes waarin personages hun tekortkomingen rationaliseren.
Kracht en Macht: De nadruk ligt op machtshiërarchieën, met Onze Lieve Heer als ultieme rechter. De kleermaker’s poging om een daad van rechtvaardigheid te verrichten eindigt in een les over wie het recht heeft om te straffen.
Deze linguïstische elementen maken „De kleermaker in de hemel“ tot een rijke tekst die morele lessen dient te destilleren in de vorm van een humoristisch en fantasierijk verhaal.
Informatie voor wetenschappelijke analyse
Kengeta | Waarde |
|---|---|
| Aantal | KHM 35 |
| Aarne-Thompson-Uther-Index | ATU Typ 800 |
| Vertalingen | DE, EN, DA, ES, FR, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
| Leesbaarheidsindex door Björnsson | 34.8 |
| Flesch-Reading-Ease Index | 63.7 |
| Flesch–Kincaid Grade-Level | 9.4 |
| Gunning Fog Index | 11.9 |
| Coleman–Liau Index | 9.6 |
| SMOG Index | 11.2 |
| Geautomatiseerde leesbaarheidsindex | 9.1 |
| Aantal karakters | 4.062 |
| Aantal letters | 3.164 |
| Aantal zinnen | 36 |
| Aantal woorden | 734 |
| Gemiddeld aantal woorden per zin | 20,39 |
| Woorden met meer dan 6 letters | 106 |
| Percentage lange woorden | 14.4% |
| Totaal lettergrepen | 1.062 |
| Gemiddeld aantal lettergrepen per woord | 1,45 |
| Woorden met drie lettergrepen | 69 |
| Percentage woorden met drie lettergrepen | 9.4% |
