Leestijd voor kinderen: 7 min
Er was eens een boer, en die had een trouwe hond, en die heette Sultan. Hij was oud geworden en al z’n tanden was hij kwijt, zodat hij niets meer vast kon pakken. Eens op een keer stond de boer met z’n vrouw voor de huisdeur. Hij zei: „Die ouwe Sultan zal ik morgen maar doodschieten; die kan toch niets meer.“ Maar de vrouw, die medelijden had met het arme dier, antwoordde: „Hij heeft ons zo veel jaren trouw gediend, nu kan er toch wel genadebrood op overschieten.“ – „Och kom,“ zei de man, „je bent niet goed wijs, geen tand heeft hij meer in z’n bek, geen dief zal voor hem bang zijn; z’n tijd is om. Hij heeft ons trouw gediend, daar heeft hij ook alles voor gehad, en ook goed ook.“
Niet ver daarvandaan lag Sultan in de zon, helemaal uitgestrekt. Het arme dier had alles gehoord en hij werd verslagen, dat het morgen zijn laatste dag zou zijn. Nu had hij een grote vriend: dat was de wolf. ’s Avonds sloop hij naar het bos, en klaagde bij de wolf over het lot, dat hem beschoren was. „Hoor es, neef,“ zei de wolf, „houd er de moed maar in. Ik zal je wel helpen. Ik heb al wat bedacht. Morgenvroeg gaat de baas met de vrouw hooien: dan nemen ze ‚t kleine kind mee, omdat er niemand in huis blijft. Onder ‚t hooien leggen ze ‚t kind altijd achter een hek in de schaduw. Daar moetje naast gaan liggen, net of je de wacht wilt houden. Dan zal ik uit ‚t bos komen en ‚t kind meenemen; jij springt me na in volle vaart, of je ‚t me weer wil afpakken. Dan laat ik ‚t vallen, en jij brengt ‚t weer terug naar de ouders: die geloven dat jij ‚t hebt gered, en zijn veel te dankbaar om je ooit iets te doen; integendeel, je komt helemaal in de gratie, en je zult vertroeteld worden en verwend, tot aan ‚t eind van je dagen.“
Dat voorstel beviel de hond, en zoals ‚t bedacht was, zo werd ‚t gedaan. De vader schreeuwde luid, toen hij de wolf met ‚t kind over ‚t land zag lopen, maar toen de ouwe Sultan ‚t weer terug bracht, streelde hij hem en zei: „Jou zullen we niets doen, we zullen goed voor je zijn, zolang je leeft.“ En tegen zijn vrouw zei hij: „Ga nu meteen naar huis en kook een lekkere pap voor Sultan, daar hoeft hij niet op te bijten, en geef hem mijn hoofdkussen, dat geef ik hem om op te liggen.“ Van toen af had de oude Sultan het goed, zo goed als hij ‚t maar wensen kon. Kort daarop kreeg hij bezoek van de wolf, die blij was dat alles zo goed was geslaagd. „Maar neef,“ zei de wolf, „nou moetje ook een oogje dicht doen, als ik bij gelegenheid de baas eens een vet schaap afhandig maak. De tijden zijn tegenwoordig zo moeilijk.“ – „Reken daar niet op,“ zei de hond, „de baas blijft bij mij nummer één, daar stap ik niet van af.“ De wolf dacht niet dat het zo ernstig gemeend was, ’s nachts kwam hij aangeslepen en hij wilde dat vette schaap komen halen. Maar de boer, die door de hond gewaarschuwd was, stond hem op te wachten en kamde hem flink z’n haar met de hooivork. De wolf moest de aftocht blazen, maar hij riep de hond toe: „Wacht maar, lelijkerd, daar zal je voor boeten.“ De volgende morgen kwam er uit naam van de wolf een varken om de hond in ‚t bos te dagen, om de zaak uit te vechten. Ouwe Sultan kon geen andere secondant vinden dan een poes, die maar drie poten had, en toen ze er samen op af gingen, hompelde de arme poes met moeite voort en stak van pijn z’n staart in de hoogte. De wolf en z’n secondant waren al op de afgesproken plaats, maar toen ze de tegenstanders aan zagen komen, dacht de wolf dat er één met opgestoken zwaard liep, want daar zag hij de kattestaart voor aan. En toen ‚t arme dier op z’n drie poten voortstrompelde, dachten ze niets meer of minder, dan dat hij telkens een steen opraapte om daarmee te kunnen gooien. Toen werden ze allebei bang, het varken kroop in de bladeren, en de wolf sprong in een boom. Toen de poes en de hond aankwamen, verbaasden ze zich dat zich niemand vertoonde. Het varken had zich niet helemaal kunnen verbergen in de bladeren: z’n twee oren staken nog omhoog. Terwijl de kat speurend rondkeek, trilde ‚t oor van ‚t varken even; poes, die dacht dat ‚t een muis was, vloog erop af en beet stevig vast. Daar sprong het varken wild schreeuwend op, en riep: „Daar in de boom, daar zit de dief!“ De hond en de kat keken om hoog; daar zagen ze de wolf zitten. Hij schaamde zich dat hij zo bang was geweest en hij nam graag aan, dat ze voortaan weer in vrede en vriendschap zouden leven.
Learn languages. Double-tap on a word.Learn languages in context with Childstories.org and Deepl.com.Achtergronden
Interpretaties
Tekstanalyse
Het sprookje „De oude sultan“ van de Gebroeders Grimm vertelt een hartverwarmend verhaal over loyaliteit, dankbaarheid en het belang van vriendschap. In dit verhaal staat de oude hond Sultan centraal, die tegen het einde van zijn leven staat en daardoor zijn nuttigheid voor de boer heeft verloren. Sultan hoort onbedoeld dat de boer van plan is hem te doden, en zoekt hulp bij zijn vriend, de wolf.
De wolf bedenkt een slim plan om Sultan weer in de gratie van zijn baas te brengen. Door samen te werken, weten de wolf en Sultan een reddingsactie in scène te zetten waardoor de boer zijn hond opnieuw waardeert. Sultan wordt weer in de watten gelegd en zijn leven verandert ten goede.
Echter, wanneer de wolf later vraagt om een wederdienst in de vorm van het stelen van een schaap, blijft Sultan zijn loyale aard trouw aan zijn baas. Hij verraadt de plannen van de wolf en voorkomt zo een diefstal. Dit leidt uiteindelijk tot een confrontatie in het bos, waar een misverstand met de hulp van een driepotige kat ervoor zorgt dat de wolf en zijn secondant, het varken, zich schamen en vluchtgedrag vertonen.
Het verhaal eindigt met een verzoening en het herstel van de vriendschap tussen de wolf en Sultan. Dit sprookje laat belangrijke lessen zien over integriteit en de kracht van eerlijkheid, zelfs als dat betekent dat je een vriend moet teleurstellen. Uiteindelijk komen loyaliteit en eerlijkheid als waarden naar voren die Sultan geluk en een vredig leven tot het einde van zijn dagen bezorgen.
„De oude Sultan“ is een sprookje van de Gebroeders Grimm dat verschillende interpretaties en morele lessen biedt.
Hier zijn enkele mogelijke interpretaties van het verhaal:
Loyaliteit en Wederkerigheid: Het verhaal belicht de waarde van trouw en wederzijdse hulp. Sultan, de oude hond, redt zijn positie en leven door zijn loyaliteit aan zijn meester te tonen, zelfs als hij hulp inschakelt van zijn vriend, de wolf. Dit toont aan dat loyaliteit vaak wederkerig is en dat goede daden beloond worden.
Verstand en Slimheid: Sultan en de wolf gebruiken hun slimheid om een benarde situatie te verbeteren. Sultan’s intelligentie en het plan van de wolf redden niet alleen Sultan, maar versterken ook zijn positie binnen het huishouden.
Vergeving en Vrede: Het verhaal eindigt met verzoening tussen Sultan en de wolf, ondanks hun conflict. Dit benadrukt het belang van het oplossen van meningsverschillen en het streven naar vrede en vriendschap, zelfs na misverstanden of conflicten.
De Rol van Vriendschap: De relatie tussen Sultan en de wolf toont de kracht van vriendschap en samenwerking. De wolf, hoewel een natuurlijke vijand van de hond en de mens, helpt Sultan vanwege hun vriendschap, wat impliceert dat ware vriendschappen de grenzen van natuurlijke vijandschappen kunnen overstijgen.
Eigenbelang versus Gemeenschappelijk Belang: Sultan kiest ervoor zijn meester te waarschuwen voor de wolf en het geplande schaapdiefstal wegens zijn loyale plicht. Dit wijst op een morele keuze waar eigenbelang (vriendschap met de wolf) wordt opgegeven voor een groter gemeenschappelijk belang en ethisch juist handelen (trouw aan de meester).
In het algemeen biedt „De oude Sultan“ een rijkdom aan thema’s zoals loyaliteit, intelligentie, vergeving, vriendschap, en morele keuzes, die allemaal belangrijke lessen bieden over gedrag en relaties in de samenleving.
Het sprookje „De oude Sultan“ van de Gebroeders Grimm biedt interessante mogelijkheden voor een linguïstische analyse. Hieronder zijn een paar aspecten van de tekst die we kunnen onderzoeken:
Morfologie en Woordenschat: Het sprookje gebruikt redelijk eenvoudige, ouderwetse woorden en constructies die typerend zijn voor het genre van sprookjes. Woorden als „genadebrood“, „secondant“, en „aftocht blazen“ komen niet vaak meer voor in hedendaags Nederlands buiten literaire contexten. Let op de gebruikelijke verkleinwoorden zoals „kindje“ en „boertje“, die bijdragen aan de sprookjesachtige en familiaire sfeer van het verhaal.
Zinsstructuur: De tekst bevat meerdere samengestelde zinnen met ondergeschikte bijzinnen, zoals vaak in narratieve teksten gebeurt. Dit kan helpen om complexe situaties en relaties tussen personages uit te drukken. Er is een frequente afwisseling tussen directe en indirecte rede, wat dynamiek toevoegt aan de dialogen.
Stijl en Retoriek: Retorische middelen zoals herhaling („trouw gediend“) benadrukken de loyaliteit van Sultan en versterken de morele les over trouw en compensatie. Directe spraak wordt vaak ingezet, waarbij elk personage zijn gedachten en bedoelingen helder uitspreekt. Dit creëert betrokkenheid en vergemakkelijkt het volgen van de plot.
Pragmatiek en Sociaal-Culturele Context: De interactie tussen de mens en dier weerspiegelt de normen en waarden van de tijd waarin het geschreven is: loyaliteit wordt beloond, verraad en misleiding worden bestraft. De dialoog tussen de personages onthult machtsdynamieken en ook de thema’s zoals vriendschap, loyaliteit, en ethische wederkerigheid.
Fonologie: Het gebruik van alliteratie in frasen zoals „trouw gediend“ en „met moeite voort“ draagt bij aan de muzikale kwaliteit van de tekst, waardoor het sprookje gemakkelijker te onthouden is wanneer het mondeling wordt verteld.
Het sprookje bevat een rijk aanwezige moraal over loyaliteit en vergeving, met een klassiek happy end waarin de personages tot een wederzijds begrip en harmonie komen. Dit is een kenmerkend aspect van de sprookjes van de Gebroeders Grimm, waarin vaak een morele boodschap wordt overgebracht door middel van eenvoudige, maar krachtige verhalen.
Informatie voor wetenschappelijke analyse
Kengeta | Waarde |
|---|---|
| Aantal | KHM 48 |
| Aarne-Thompson-Uther-Index | ATU Typ 101 |
| Vertalingen | DE, EN, DA, ES, FR, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
| Leesbaarheidsindex door Björnsson | 30.1 |
| Flesch-Reading-Ease Index | 74.6 |
| Flesch–Kincaid Grade-Level | 8 |
| Gunning Fog Index | 10.6 |
| Coleman–Liau Index | 7.5 |
| SMOG Index | 9.5 |
| Geautomatiseerde leesbaarheidsindex | 7.5 |
| Aantal karakters | 4.377 |
| Aantal letters | 3.334 |
| Aantal zinnen | 41 |
| Aantal woorden | 844 |
| Gemiddeld aantal woorden per zin | 20,59 |
| Woorden met meer dan 6 letters | 80 |
| Percentage lange woorden | 9.5% |
| Totaal lettergrepen | 1.111 |
| Gemiddeld aantal lettergrepen per woord | 1,32 |
| Woorden met drie lettergrepen | 49 |
| Percentage woorden met drie lettergrepen | 5.8% |
