Czas czytania dla dzieci: 5 min
Pewien krawczyk podróżował po świecie za chlebem, lecz nie mógł znaleźć pracy, a bieda jego była taka, że nawet jednego halerza na jedzenie nie miał. W czasie tym na drodze spotkał go żyd. Pomyślał więc sobie, że żyd ma pieniądze przy sobie. Wyrzucił zatem Boga ze swego serca, ruszył w jego stronę i rzekł: „Daj mi pieniądze, ale Cię zatłukę na śmierć!“ – „A żyd odpowiedział: „Daruj mi życie. Nie mam pieniędzy, na pewno nie więcej niż osiem halerzy.“ Lecz krawiec rzekł: „Masz pieniądze i zaraz mi je dasz,“ Użył przemocy i bił żyda tak długo, aż ten był bliski śmierci. A gdy żyd już miał umrzeć, rzekł swe ostatnie słowa: „To ujrzy światło dnia w promieniach jasnego słońca.“ I tak umarł. Krawczyk rzucił się na jego kieszenie w poszukiwaniu pieniędzy, lecz nie znalazł więcej niż osiem halerzy, jak mu to żyd powiedział. Chwycił go potem, zaniósł w krzaki i ruszył za chlebem. Podróżował długo, aż znalazł pracę u majstra w pewnym mieście. A majster ów miał piękną córkę. Zakochał się w niej krawczyk, ożenił się z nią i żyli w dobrym i szczęśliwym małżeństwie.
Długo potem, gdy mięli już dwoje dzieci, pomarli teść i teściowa, młodzi państwo mieli dom tylko dla siebie. Pewnego ranka, gdy mąż siedział przy stole przed oknem, żona przyniosła mu kawy, a on wylał ją do podstawki i już miał ją właśnie wypić, zaświeciło na nią słońce, a jego odbicie mrugało wysoko na ścianie i robiło zakrętasy. Spojrzał krawiec do góry i rzekł: „Chce to wyjawić w świetle dnia, ale nie może!“ Żona rzekła zaś: „Ach, drogi mężu, co takiego? Co miałeś na myśli?“ Odpowiedział, że nie może powiedzieć.“ Lecz ona powiedziała: „Jeśli mnie kochasz, to mi powiesz,“ i przysięgała mu na wszystko, że żaden człowiek się nie dowie, a nie dawała mu spokoju. Opowiedział jej tedy, jak przed laty wędrował goły i bez pieniędzy, jak zabił żyda, a ten w ostatnich słowach w śmiertelnym strachu rzekł swe słowa: „To na światło dnia w promieniach jasnego słońca!“ Teraz promienie słońca chciały wynieść to na światło dnia, mrugały na ścianie i robiły zakrętasy, lecz niczego zdradzić nie mogły. Potem prosił ją jeszcze aby nikomu nie mówiła, inaczej bowiem życie postrada. To też mu obiecała. Gdy wziął się do roboty, poszła do swej kumy i powierzyła jej tę historię z prośbą by nikomu jej nie opowiadała. Lecz nie minęły trzy dni, a wiedziało już całe miasto, krawiec trafił przed sąd i wydano na niego wyrok. I tak oto prawda ujrzała światło dnia w promieniach jasnego słońca.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
To streszczenie opowieści Braci Grimm jest mrocznym moralitetem, który ukazuje konsekwencje złych uczynków i prawdę wypływającą na wierzch. Historia krawczyka, który w desperacji zabił niewinnego człowieka, przedstawia motyw brzemienia tajemnicy i nieuchronności kary za popełnione zło.
Krawczyk, zmuszony biedą do czynów niemoralnych, doświadcza chwilowo szczęścia i stabilności w swoim życiu, lecz jego przeszłość w końcu go dogania. Historia kończy się smutnym morałem o tym, jak sekret, nawet najpilniej strzeżony, może nieoczekiwanie zostać ujawniony. Ostatecznie, sprawiedliwość zostaje wymierzona, przypominając czytelnikowi o nieuniknionych konsekwencjach zbrodni.
Opowieść jest również krytyką ludzkiej natury – impulsywności, słabości wobec pokus i presji społecznej, a także pokazuje, jak niebezpieczna może być plotka oraz jak ważne jest zaufanie w relacjach międzyludzkich. Bracia Grimm w ten sposób przekazali ostrzeżenie przed działaniem pod wpływem chwili, a także ostatecznym zwycięstwem prawdy.
Ta bajka, jak wiele opowieści braci Grimm, może być interpretowana na różne sposoby, a jej mroczne motywy i przesłania wciąż skłaniają do refleksji. Morał o konsekwencjach: Historia pokazuje, że każda zbrodnia, nawet po latach, może zostać ujawniona. Krawczyk, mimo że z pozoru prowadził udane życie, nie mógł uciec przed konsekwencjami swojego czynu. Ostrzeżenie przed tym, że niesprawiedliwość i przemoc prędzej czy później wyjdą na jaw, jest silnym morałem tej opowieści.
Symbolika światła: Jasne słońce symbolizuje prawdę, która pragnie być ujawniona. Motyw światła często używany jest w literaturze do podkreślenia ukazywania skrywanych tajemnic i grzechów. Tutaj słońce stanowi niejako personifikację sprawiedliwości, której nie da się oszukać ani ukryć.
Motyw zdrady tajemnicy: Kolejnym istotnym tematem jest zdrada zaufania. Krawczyk wyznał swoją tajemnicę żonie, polegając na jej obietnicy zachowania sekretu. Jej lekkomyślność i brak dyskrecji prowadzą do zguby męża, co może być odczytywane jako przestroga przed pochopnym powierzaniem sekretów.
Psychologiczny aspekt winy: Opowieść ilustruje także to, jak poczucie winy może gnębić człowieka. Mimo upływu lat, krawczyk wciąż żył w lęku przed ujawnieniem swoich czynów, co ostatecznie doprowadziło do jego zguby. To pokazuje, że ciężar nieczystego sumienia jest trudny do zniesienia i może niszczyć życie nawet wtedy, gdy zewnętrzne okoliczności wydają się sprzyjać.
Krytyka społeczna: Bajka poprzez swoją narrację może także krytykować społeczeństwo i jego skłonność do szybkiego rozchodzenia się plotek. Pokazuje, jak szybko społeczne osądy mogą zniszczyć życie człowieka, zwłaszcza gdy sekrety przestają być tajemnicą.
Bracia Grimm w swoich opowieściach często ukazują ciemną stronę ludzkiej natury, a poprzez bajki takie jak ta, przekazują przestrogi o etycznych i moralnych konsekwencjach ludzkich czynów.
Baśń „Jasne słońce cię wyda!“ zebrana przez Braci Grimm opowiada historię krawca, który w desperacji spowodowanej biedą dokonuje morderstwa, a następnie stara się ukryć zbrodnię. Wspomnienia o przestępstwie dręczą go, co ostatecznie prowadzi do jego ujawnienia i konsekwencji prawnych. Przez tę narrację możemy zaobserwować kilka charakterystycznych elementów i motywów typowych dla baśni Braci Grimm, a także szerszy kontekst kulturowy i moralny.
Motyw moralności: Baśń ilustruje klasyczny motyw nauki moralnej, podkreślając moralne konsekwencje złego czynu. Czyny krawca prowadzą do jego upadku, co jest klasycznym przykładem nauczki, że zło zostanie ukarane, a prawda ostatecznie wyjdzie na jaw.
Symbolika słońca: Słońce w tej baśni symbolizuje prawdę i ujawnienie ukrytego, pokazuje, że nawet najbardziej skrywane tajemnice mogą zostać odkryte i wyciągnięte na światło dzienne.
Wykorzystanie elementów nadprzyrodzonych: Elemet nadprzyrodzony jest subtelny, ale obecny — słowa żyda o tym, że prawda ujrzy światło dzienne, nabierają mistycznego znaczenia poprzez powiązanie ich z promieniami słońca.
Charakter narracji: Narracja prowadzona jest w prosty sposób, typowy dla baśni, koncentrując się na głównych wydarzeniach i emocjach, bez szczegółowego opisywania tła czy psychologii postaci.
Motyw kobiecej ciekawości i plotki: Postać żony jest użyta, by pokazać, jak tajemnice mogą być trudne do zachowania i jak plotka potrafi rozprzestrzeniać się w społeczności. Podkreśla typowy dla wielu baśni motyw kobiecej niezdolności do utrzymania sekretu.
Konsekwencja za czyny: Baśń podkreśla nieuchronność losu — mimo że początkowo zbrodnia krawca pozostaje niewykryta, ostatecznie ponosi on odpowiedzialność, co wpisuje się w ludowe przekonanie o sprawiedliwości losu.
Zwięzłość narracyjna: Tekst nie zawiera rozwlekłych opisów, co jest typowe dla ustnej tradycji bajkarskiej, koncentrując się na wydarzeniach kluczowych dla przesłania.
Żyd jako postać w baśniach:
– Żyd jako postać jest przedstawiona stereotypowo, co jest odzwierciedleniem powszechnych w tamtym okresie uprzedzeń i stereotypów, które często przenikały do literatury ludowej.
Motyw wędrującego bohatera:
– Wędrówka krawca symbolizuje poszukiwanie szczęścia i odnalezienie swojej drogi w świecie, co jest częstym motywem w literaturze ludowej.
Podsumowując, „Jasne słońce cię wyda!“ jest przykładem baśni, która poprzez prostą fabułę i głębokie przesłanie moralne uczy, że nie ma zbrodni doskonałej, a prawda prędzej czy później wyjdzie na jaw.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 115 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 960 |
Tłumaczenia | EN, DA, ES, FR, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 39.6 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 39.1 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 11.5 |
Gunning Fog Indeks | 13.7 |
Coleman–Liau Indeks | 11.5 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 7.9 |
Liczba znaków | 2.455 |
Liczba liter | 1.938 |
Liczba zdania | 28 |
Liczba słów | 418 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 14,93 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 103 |
Procent długich słów | 24.6% |
Sylaby razem | 754 |
Średnie sylaby na słowo | 1,80 |
Słowa z trzema sylabami | 81 |
Procent słów z trzema sylabami | 19.4% |