Czas czytania dla dzieci: 6 min
Indie Wschodnie oblegał nieprzyjaciel. Nie chciał odstąpić od murów miasta, póki nie dostanie sześciuset talarów. Ogłoszono więc w całym kraju, że kto dostarczy owych sześćset talarów, zostanie burmistrzem. A był sobie pewien biedny rybak, który razem z synem łowił ryby w morzu. Nieprzyjaciel wziął do niewoli jego syna i dał ojcu za niego sześćset talarów. Poszedł więc rybak do miasta i oddał całą sumę radzie miejskiej. Nieprzyjaciel wycofał się, a rybak został burmistrzem. Wtedy roztrąbiono dokoła, że kto nie będzie do niego mówił „panie burmistrzu,“ ten zawiśnie na szubienicy.
Tymczasem syn rybaka wyrwał się z rąk wroga i zawędrował na wysoką górę w ogromnym lesie. Góra się otworzyła i wędrowiec znalazł się w rozległym zaczarowanym pałacu, w którym krzesła, stoły i ławy przykryte były czarną materią. Zjawiły się też trzy księżniczki, całe na czarno odziane i tylko twarze miały prawie białe. Powiedziały, żeby się ich nie bał, bo nic mu złego nie zrobią, ale że on mógłby je od czaru wyzwolić. Młody rybak odrzekł, że chętnie by to uczynił, gdyby tylko wiedział, jak ma się do tego zabrać. Księżniczki powiedziały mu, że przez cały rok nie wolno mu z nimi rozmawiać ani na nie patrzeć. Gdyby sobie czegoś życzył, może się do nich zwrócić. Jeśli będą mogły udzielić odpowiedzi, uczynią to. Po pewnym czasie chłopiec oświadczył, że chciałby odwiedzić swego ojca. Księżniczki odrzekły, że może to zrobić. Dały mu na drogę sakiewkę z pieniędzmi i nowe odzienie i kazały wrócić za tydzień.
W jednej chwili został przeniesiony do Indii Wschodnich. Nie zastał jednak ojca w rybackiej chacie i zaczął rozpytywać ludzi, gdzie się podział ubogi rybak. Odrzekli mu, że nie powinien go tak nazywać, bo zostanie powieszony na szubienicy. Poszedł więc do swego ojca i zapytał:
– Rybaku, w jaki sposób doszedłeś do takich zaszczytów?
– Nie wolno wam tak mówić – rzekł burmistrz – bo gdyby panowie z rady miejskiej to usłyszeli, powiesiliby was na szubienicy.
Chłopiec nie chciał jednak mówić inaczej, zawleczono go więc pod szubienicę.
– Dostojni panowie – przemówił do sędziów. – Pozwólcie mi jeszcze po raz ostatni pójść do starej rybackiej chaty.
Kiedy wszedł do środka, włożył swój stary kaftan, po czym ukazał się znów sędziom i rzekł do nich:
– Widzicie teraz? Czyż nie jestem synem ubogiego rybaka? W tym przyodziewku zarabiałem na chleb dla mojego ojca i mojej matki.
Wtedy go wreszcie rozpoznano, poproszono o przebaczenie i zaprowadzono do domu, do rodziców. Opowiedział tam wszystkim, co mu się przytrafiło: że zaszedł na wysoką górę w ogromnym lesie, gdzie wszystko było czarne. Nawet trzy księżniczki, które wyszły na jego spotkanie, były czarne i tylko twarze miały prawie białe. Powiedziały mu one, żeby się niczego nie bał i że mógłby je wyzwolić od czaru. Na co matka mu rzekła:
– Musi w tym być coś nieczystego, powinien zabrać ze sobą poświęconą woskową świecę i pokapać im na twarze po kilka kropel gorącego wosku.
Kiedy chłopiec wrócił do zaczarowanego pałacu, straszno mu się zrobiło. Spuścił po parę kropli wosku śpiącym księżniczkom na twarze i wszystkie stały się natychmiast do połowy białe. Cała trójka zerwała się nagle z krzykiem:
– Przeklęty łotrze! Nasza krew będzie wołać o pomstę nad tobą! Teraz nie ma już na świecie człowieka i nigdy się taki nie urodzi, który by nas mógł wyzwolić! Mamy jeszcze trzech braci związanych siedmioma łańcuchami, oni rozedrą cię na sztuki!
W całym pałacu powstał straszliwy zamęt, chłopiec wyskoczył przez okno i złamał nogę, pałac zapadł się pod ziemię, a góra zamknęła się z powrotem i nikt się nigdy nie dowiedział, gdzie to wszystko było.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
Opowiadanie „Trzy czarne księżniczki“ z cyklu Braci Grimm jest jednym z mniej znanych utworów, który pokazuje nie tylko zwyczajowe motywy baśniowe, ale również inny wymiar moralności i konsekwencji działań. W tej opowieści biedny rybak, dzięki przypadkowemu zrządzeniu losu, staje się burmistrzem miasta, co od razu wpływa na społeczne zasady i hierarchię — nie można naruszać jego nowego statusu bez ryzyka surowej kary.
Syn rybaka, który zostaje uwolniony z niewoli, natrafia na zaczarowane miejsce pełne czarnych symboli: pałac i księżniczki obciążone klątwą, które prosiły go o pomoc w wyzwoleniu. Jednak jego nieudolność i brak doświadczenia prowadzą do ich częściowego, lecz niekompletnego uwolnienia, popełniając błąd w dziecięcej wierze, że poświęcony wosk może zdziałać cuda.
Historia nie kończy się szczęśliwie ani dla księżniczek, które na zawsze pozostaną uwięzione przez klątwę, ani dla młodzieńca, który z powodu swojej lekkomyślności musi uciekać z Niezidentyfikowanego Królestwa, łamiąc nogę. Baśń podkreśla motywy złamanego zaufania i nieodwracalnych skutków działań, które zmieniają losy nie tylko postaci, które podjęły te działania, ale również świata wokół nich.
Opowieść ta, jak wiele innych baśni, przypomina o umiejętności mądrego dokonywania wyborów oraz o nieodwracalności pewnych skutków, które mogą na zawsze zamknąć drogę do tego, co mogło być odbudowane lub naprawione.
Bajka „Trzy czarne księżniczki“ autorstwa Braci Grimm jest dość mroczną, pełną tajemnic opowieścią, która może być interpretowana na wiele sposobów.
Symbolizm i Motywy Baśniowe: Opowieść zawiera typowe dla baśni elementy, takie jak złowrogi czar, zaklęte księżniczki, zaczarowany pałac i zadania do wykonania. Motyw wyzwolenia zaczarowanych postaci przez odwagę, spryt lub moralne próby jest często wykorzystywany w folklorze. Księżniczki symbolizują nieosiągalne ideały, które protagonistów często kuszą, ale które wymagają pokonania trudności.
Transformacje Społeczne: Przemiany, jakie zachodzą w życiu bohaterów – od biednego rybaka do burmistrza oraz od syna rybaka do osoby mającej klucz do wyzwolenia księżniczek – mogą symbolizować społeczne i osobiste przemiany. Nagła zmiana statusu rybaka oraz trudności, jakie napotyka syn, reprezentują kruchość sukcesu zależnego od przypadkowych zdarzeń.
Moralność i Błędy Człowieka: Syn rybaka nie przestrzega zasad, które mają wyzwolić księżniczki, co prowadzi do katastrofy. Podjęcie złej decyzji – pojawia się tu motyw grzechu pierworodnego – pokazuje, jak łatwo jest zniszczyć coś cennego z powodu ludzkiej ciekawości lub ignorancji.
Konflikt Między Obowiązkiem a Rodziną: Syn rybaka stoi przed wyborem między lojalnością wobec rodziny a tajemniczą misją wyzwolenia księżniczek. Historia ilustruje konflikt, jaki często pojawia się w baśniach i życiu, między powinnościami społecznymi a osobistymi pragnieniami.
Religia i Wiara: Porada matki, by użyć poświęconej świecy, może być interpretowana jako wykorzystanie wiary do ochrony przed złem. Chociaż w tej historii rada matki prowadzi do kolejnych tragedii, podkreśla to, jak baśnie ilustrują ludzką potrzebę duchowego wsparcia w obliczu nieznanego.
Każda z tych interpretacji ukazuje różne aspekty opowieści i pozwala na różnorodne refleksje na temat ludzkiej natury, konsekwencji działań i wewnętrznych konfliktów.
Analiza lingwistyczna tego fragmentu baśni Braci Grimm „Trzy czarne księżniczki“ ujawnia kilka ciekawych aspektów językowych i narracyjnych, które są typowe dla baśni jako gatunku literackiego.
Struktura narracyjna: Baśń zawiera klasyczne elementy narracyjne, takie jak wyraźna struktura problem-rozwiązanie, postacie archetypowe oraz fantastyczne wydarzenia. Historia zaczyna się od problemu — oblężenia miasta i konieczności zebrania sześciuset talarów. Następnie mamy element interwencji magicznej czy niezwykłej (odnalezienie pałacu i spotkanie z księżniczkami) oraz powrót do świata rzeczywistego, co jest częstym motywem w baśniach.
Język i styl: Język baśni jest prosty i bezpośredni, co sprawia, że jest ona zrozumiała dla szerokiego kręgu odbiorców, w tym dzieci. Dialogi są krótkie i pełnią konkretną funkcję w prowadzeniu fabuły lub rozwijaniu postaci.
Motywy i symbole: W tej baśni pojawiają się motywy typowe dla literatury magicznej, takie jak zaklęte księżniczki, zaczarowany pałac czy magiczne przedmioty (np. sakiewka z pieniędzmi). Kolor czarny ma tu znaczenie symboliczne — reprezentuje tajemniczość i potencjalne zło. Białe twarze księżniczek mogą symbolizować ich niepełne uwolnienie od klątwy.
Moralność i przesłanie: Baśń niesie ze sobą kilka morałów. Po pierwsze, podkreśla znaczenie odwagi i podejmowania ryzyka. Bohater, mimo przerażających sytuacji, podejmuje próbę uwolnienia księżniczek. Po drugie, zwraca uwagę na społeczną strukturę władzy i konsekwencje nieprzestrzegania ustalonych norm (np. syn rybaka za nazywanie ojca „rybakiem“ trafia przed sąd).
Elementy magiczne i fantastyczne: Obecność magicznych miejsc i postaci jest typowym elementem baśni. W tej historii wędrowiec znajduje zaczarowany pałac, a księżniczki mogą być uwolnione przez akty przełamania zaklęcia, które jednak musi być wykonane zgodnie z określonymi zasadami.
Podsumowując, „Trzy czarne księżniczki“ Braci Grimm to klasyczna baśń, która dzięki swoim elementom (struktura, język, motywy) przekazuje uniwersalne prawdy i morały, jednocześnie zanurzając czytelnika w świecie fantazji i magii.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 137 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 401A |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 40.3 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 30.3 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 14.9 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 9.2 |
Liczba znaków | 3.609 |
Liczba liter | 2.916 |
Liczba zdania | 42 |
Liczba słów | 577 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 13,74 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 153 |
Procent długich słów | 26.5% |
Sylaby razem | 1.109 |
Średnie sylaby na słowo | 1,92 |
Słowa z trzema sylabami | 139 |
Procent słów z trzema sylabami | 24.1% |