Çocuklar için okuma zamanı: 17 dk
Vaktiyle fakir bir kadın bir oğlan doğurdu; çocuk şansıyla doğdu. Bu yüzden on dört yaşına bastığında bir kral kızıyla evleneceği kehanetinde bulunuldu. Derken o yörenin kralı bu çocuğun doğduğu köye geldi; ama kimse onu tanımadı. Kral ne var ne yok şeklinde bir soru yönelttiğinde ona şöyle söylediler: „Geçenlerde şanslı bir çocuk dünyaya geldi, böylesinin ömrü boyunca sırtı yere gelmez. Onun da kaderi belli oldu. On dört yaşına gelince kralın kızıyla evlenecek.“
Kral kötü kalpli biriydi; bu kehanete çok içerledi oğlanın ailesini ziyaret ederek onlara dostça davrandı ve:
„Siz fakirsiniz, çocuğu bana bırakın, ben bakayım“ dedi. Ana baba biraz tereddüt etti, ama yabancı adam onlara bol bol altın para verince, ‚Bu çok şanslı bir çocuk, herhalde her tuttuğu altın olacak‘ diye düşündüler ve oğlanı ona verdiler. Kral onu bir kutuya koyarak yola çıktı, derin bir göl görünceye kadar at sürdü, sonra kutuyu derin suya fırlattı ve „Böylelikle beklenmedik şekilde kızıma talip olandan kurtuldum!“ diye düşündü. Ama kutu batmadı, ufacık bir kayık gibi suda yüzdü, içersine bir damla bile su girmedi. Kralın başkentinden iki mil ötedeki bir değirmenin su bendine takılı kaldı. Kutu tesadüfen orada bulunan bir değirmenci çırağının gözüne ilişti; hazine bulduğunu sanarak bir kancayla kutuyu sudan çıkardı; kapağını açtığında içinde güzel ve uyanık bir bebek gördü. Onu hemen değirmencinin ailesine götürdü, çünkü onların çocukları yoktu. Bebeği görünce karı koca, „Bunu bize Tanrı gönderdi!“ dediler ve onun bakımını üstlendiler. Çocuk gelişti ve erdemli bir delikanlı oluverdi. Bir gün fırtınalı bir havada kralın yolu bu değirmene düştü. Ailenin büyük oğlunu görünce „Sizin oğlunuz mu?“ diye sordu. „Hayır“ dediler: „Onu bulduk; on dört yıl önce bir kutu içinde, değirmenin bendine kadar gelmişti, bizim çırak da onu sudan çıkardı.“
O zaman kral bunun suya attığı o talihli çocuk olduğunu anlayıverdi ve şöyle dedi:
„Sizin oğlanla kraliçeye bir mektup gönderebilir miyim; karşılığında ona iki altın veririm.“
„Kral hazretleri nasıl buyurursa“ diyen ana baba oğullarını hazırladılar. Kral kraliçeye şöyle bir mektup yazdı: „Bu mektubu getiren oğlanı hemen öldürüp gömün. Ben gelinceye kadar bu işler bitmiş olsun!“
Oğlan mektubu alarak yola çıktı, ama gideceği yeri şaşırarak akşama doğru bir ormana daldı. Karanlıkta küçük bir ışık gördü, o tarafa gidince karşısına ufak bir ev çıktı. İçeri girdiğinde ateş başında tek başına yaşlı bir kadın oturuyordu. Oğlanı görünce çok ürktü ve:
„Nerden geliyorsun, nereye gidiyorsun?“ diye sordu. „Değirmenden geliyorum“ diye cevap verdi çocuk. „Kraliçeye bir mektup götürüyorum. Ormanda yolumu şaşırdığım için burada gecelemek istemiştim.“
„Vah zavallı oğlan“ diye konuştu kadın. „Sen haydutlar yatağına düştün, çıkıp gelirlerse seni öldürürler.“
„Kim gelirse gelsin, ben kimseden korkmam, ama o kadar yorgunum ki, daha fazla yürüyemem“ diyen delikanlı bir sıranın üzerine uzanarak uyudu. Az sonra haydutlar çıkageldi; genç oğlanın kimin nesi olduğunu sordular. „Şey“ dedi yaşlı kadın, „Zararsız biri; ormanda yolunu kaybetmiş. Ben de acıdım, içeri aldım; kraliçeye bir mektup götürüyormuş.“
Haydutlar mektubu açıp okudular. Oğlanın gelir gelmez öldürüleceği yazılıydı. Acımasız da olsalar haydutların yüreği cız etti; reisleri mektubu yırtarak bir yenisini yazdı. Buna göre oğlan mektubu verir vermez kralın kızıyla evlenecekti! Onu ertesi güne kadar öyle uyur bıraktılar; uyanınca da kendisine mektubu vererek yola çıkarttılar. Kraliçe mektubu alıp okuduktan sonra içinde yazılanları uygulamaya koyuldu. Görkemli bir düğün yaparak kızını oğlanla evlendirdi. Oğlan hem güzeldi hem de yakışıklıydı, bu yüzden kralın kızı onu beğendi. Bir süre sonra kral sarayına döndü; baktı ki, kehanet tutmuştu, yani talihli oğlan kızıyla evlenmişti. „Burda neler oldu?“ diye gürledi. „Ben mektubumda bambaşka bir emir vermiştim.“
Bunun üzerine kraliçe ona mektubu gösterdi. Kendisi bakıp kendi gözleriyle görsün neler yazıldığını bakalım! Kral mektubu okuyunca, kendi yazdığı mektubun değiştirilmiş olduğunu anladı. Oğlana, kendisine emanet edilen mektubun başına neler geldiğini, neden başka bir mektup getirdiğini sordu. „Bilmiyorum“ diye cevap verdi oğlan. „Ben ormanda uyurken değiştirmiş olmalılar.“
Kral çok öfkelendi. „Öyle kolayca kızımı hak edemezsin! Ona layık olacak biri cehennemdeki Başşeytan’ın kafasından üç tel altın saç getirmeli! Bunu başarırsan kızım senin olsun“ dedi. Böylece kral ondan sonsuza dek kurtulacağını umuyordu. Ama oğlan, „Altın saçları alıp getireceğim, şeytandan korkmam ben“ diye cevap verdi ve sonra vedalaşarak yola çıktı. Derken yolu büyük bir şehre düştü. Sur kapısındaki nöbetçi, „Senin zanaatın ne?“ diye sordu. „Ben her şeyi bilirim“ diye cevap verdi oğlan. „O zaman bize bir iyilikte bulun“ dedi nöbetçi. „Bizim pazar yerindeki çeşme neden kurudu? Bir damla bile su akmıyor, oysa önceden musluğu çevirdin mi şarap akardı.“
„Öğrenirim“ diye cevap verdi oğlan, „Hele bir dönüşümü bekleyin.“
Sonra yoluna devam etti ve bir başka şehre vardı. Nöbetçi yine mesleğini sordu. „Ben her şeyi bilirim“ diye cevap verdi. „O zaman bana bir iyilik yap da söyle bakalım. Neden şehirde altın elma veren ağaç artık yaprak bile açmıyor?“
„Öğreneceksiniz, ama dönüşümde“ diye cevap verdi. Yine yola koyuldu, derken büyük bir nehir çıktı karşısına; üzerinden geçmesi gerekiyordu. Kayıkçı ona mesleğini ve nelerden anladığını sordu. „Ben her şeyi bilirim“ diye cevap verdi oğlan. „O zaman bana bir iyilik yap“ dedi kayıkçı. „Neden ben nehrin iki yakasına gidip geliyorum ve neden kimse bu nöbeti benden devralmıyor, söyler misin?“
„Cevabını alacaksın“ dedi oğlan. „Dönüşümü bekle!“ Nehrin öbür yakasına geçtiğinde kendisini cehennemin girişinde buldu. İçerisi karanlık ve kurum doluydu. Şeytan evde yoktu, ama anası geniş bir Dertkoltuğu’na oturmuştu: „Ne istiyorsun?“ diye sordu, ama hiç de kötü niyetli gözükmüyordu. „Şeytanın kafasından üç tel altın saç almak istiyorum“ diye cevap verdi oğlan. „Aksi takdirde karımı kaybedeceğim.“ – „Bu kolay iş değil“ dedi kadın. „Şeytan gelip de seni burada görürse hapı yutarsın! Ama acıdım sana, bakayım elimden bir şey gelecek mi?“ diyerek oğlanı karıncaya dönüştürüverdi ve „Gir şimdi cebime, orada güvencede olursun“ dedi. Oğlan, „Olur“ diye cevap verdi. „Yalnız üç şeyi bilmek isterdim. Önceden şarap akıtan bir çeşme artık su bile akıtmıyor, neden kurudu? Altın elma veren ağaç neden artık yaprak bile açmıyor? Ve neden kayıkçı nehrin iki yakasına duramadan gelip gidiyor da, kimse onun nöbetini devralmıyor?“ – „Bunlar zor sorular“ diye cevap verdi yaşlı kadın: „Ama önce sessiz ol ve bekle de Şeytan’ın başından üç tel saç koparayım.“
Akşam olunca Şeytan eve geldi. İçeri girer girmez havanın değiştiğini, eskisi kadar temiz olmadığını fark etti. „İnsan kokusu alıyorum. Burada doğru olmayan bir şey var“ diyerek her köşeye bakıp aradı, ama hiçbir şey bulamadı. Annesi onu bu fikrinden vazgeçirdi:
„Demin düzeltmiştim, gene her şeyi dağıttın. Burnun her yerde insan kokusu alıyor! Otur şuraya da akşam yemeğini ye!“
Şeytan oturdu, yemek yedi, yorulmuştu. Başını anasının dizine koyarak biraz bitlerini ayıklattı. Çok geçmeden uykuya dalıp horlamaya başladı. O zaman anası onun altın saçlarından tutarak bir tel koparıp yanma koydu. „Uff!“ diye bağırdı Şeytan, „Niyetin ne senin?“
„Kâbus gördüm“ diye cevap verdi annesi. „Senin saçına asılmışım!“
„Ne gördün rüyanda?“ diye sordu Şeytan. „Pazar yerindeki bir çeşmeden her zaman şarap akarken bu kez su bile akmıyordu, kurumuştu. Neden acaba?“
„Pöh, bir bilselerdi!“ diye cevap verdi Şeytan, „Çeşmedeki bir taşın altında bir kara kurbağa çöreklenmiş, onu öldürürlerse yine şarap akacaktır.“
Anası yine bitlerini ayıklarken Şeytan uyuyup pencereleri titretecek şekilde horlamaya başladı. O sırada kadın ikinci tel saçı kopardı. „Uff! Ne yapıyorsun sen?“ diye öfkeyle söylendi. „Kusura bakma! Rüya görürken yapmışım“ dedi. „Bu kez ne rüya gördün?“
„Bir krallıkta bir meyve ağacı varmış, hep altın elma verirmiş, ama artık yaprak bile açmıyormuş? Sebebi ne olabilir?“
„Pöh, bir bilselerdi!“ diye cevap verdi Şeytan: „Onun kökünü bir fare kemiriyor, onu öldürürlerse yine elma verecektir, ama fare kemirmeye devam ederse ağaç kupkuru kesilir. Ama artık rüyalarınla kafamı ütüleme! Bir daha uykumu bozarsan tokadı yersin!“
Anası onu teskin ederek bit ayıklamayı sürdürdü. Şeytan yine uyuyup horlamaya başladı. Üçüncü saçı da koparınca Şeytan havaya sıçradı, haykırdı ve küfür etti. „Elimde değil, kâbus gördüm!“ dedi anası. „Ne gördün?“ diye bağırdı Şeytan; meraklanmıştı. „Bir kayıkçı gördüm, bir nehrin iki yakası arasında durmadan gidip geldiği ve hiç kimse de gelip nöbetini devralmadığı için yakınıp duruyordu. Neden acaba?“
„Pöh, aptal herif!“ diye cevap verdi Şeytan, „Bir müşteri kayığa bindiği zaman küreği onun eline sıkıştırsa, o zaman o kişi çekecek küreği; kendisi de serbest kalmış olacak.“
Oğlundan üç tel saç koparmayı ve üç sorunun cevabını almayı başaran anası artık onu rahat bıraktı. O da gün doğuncaya kadar uyudu. Şeytan evden gider gitmez anası da karıncayı cebinden çıkardı ve onu yine insan haline soktu. „Al sana üç tel saç“ dedi. „Şeytanın söylediklerini duymuş olmalısın.“
„Evet, duydum. Hepsi aklımda.“
„O zaman mesele yok. Yoluna devam edebilirsin.“
Oğlan yaptığı iyilik için yaşlı kadına teşekkür ettikten sonra cehennemi terk etti. Her şey yolunda gittiği için neşeliydi. Kayıkçının yanına vardığında şimdi ona sorusunun cevabını verecekti. „Beni önce karşı tarafa geçir, o zaman sana nasıl kurtulacağını söyleyeyim“ dedi. Ve karşı kıyıya vardığında ona Şeytanın önerisini bildirdi:
„Bir daha biri gelir de karşıya geçmek isterse küreği onun eline tutuşturursun.“
Yoluna devam ederek kuruyan ağacın bulunduğu şehre geldi. Kapıdaki nöbetçi cevabı bekliyordu. Oğlan Şeytandan işittiğini ona nakletti:
„Ağacın kökündeki fareyi öldür, yine meyve vermeye başlayacaktır!“ dedi. Nöbetçi ona teşekkür ederek altın dolu iki çuvalla iki eşek hediye etti. Oğlan bir süre sonra akmayan çeşmenin olduğu şehre vardı. Oradaki nöbetçiye de Şeytandan öğrendiklerini söyledi. „Çeşmede, bir taşın altına bir tane karakurbağa saklanmış. Onu arayıp bulun ve öldürün, o zaman çeşme yine şarap akıtacaktır!“
Bu nöbetçi de ona teşekkür ederek aynı şekilde iki çuval altınla iki eşek hediye etti. Sonunda oğlan karısının yanına vardı; kadın onu görünce ve başardıklarını duyunca çok sevindi. Oğlan krala istediği şeyi, yani üç tel altın saçı verdi. Kral altın dolu çuval taşıyan dört eşeği görünce keyfi yerine geldi ve „Tüm istenilenler yerine geldi. Artık kızım senin yanında kalabilir“ dedi. „Ama aziz damadım, bu altınları nerden buldun, söyler misin? Bunlar büyük bir servet!“
„Ben bir nehirden geçtim“ diye cevap verdi oğlan. „Orada, sahilde kum yerine hep bunlardan vardı.“
„Yani ben de gidip onlardan alabilir miyim?“ diye sordu; gözünü para hırsı bürümüştü. „Ne kadar isterseniz!“ diye cevap verdi oğlan. „Orada bir kayıkçı göreceksiniz, o sizi öbür kıyıya ulaştırır. Çuvallarınızı orda doldurursunuz.“
Gözü dönmüş kral hemen yola çıkarak o nehre vardı ve kayıkçıya seslenerek kendisini öbür kıyıya geçirmesini istedi. Kayıkçı onu kayığına bindirdi ve sahile çıkarken küreği müşterisinin eline sıkıştırdığı gibi oradan kaçıp gitti. O günden sonra kral işlediği günahlar için cezasını çekmeye başladı. „Hâlâ kürek mi çekiyor? Yok canım? Kimse onun elinden küreği almadı mı yani?“

Arka plan
Yorumlar
Dilbilim
Bu masal „Altın Saçlı Şeytan“ adlı Grimm Kardeşler’in bir hikayesidir. Hikayede, fakir bir ailenin ‚şanslı‘ olarak doğan bir çocuğu ve bu çocuğun bir dizi zorluktan geçerek bir prensesle evlenme hikayesi anlatılır. Masal, iyilik ve azmin kötülüğe karşı galip geldiği temasıyla klasik bir peri masalıdır.
Hikaye, kralın kötü niyetleri ve çocuğu ortadan kaldırma girişimleriyle başlar. Çocuk, çeşitli dolambaçlı yollardan ve maceralardan geçerek sonunda başarılı olur. Şeytanın üç tel altın saçını getirme görevini bile cesurca üstlenir. Bu süreçte, karşılaştığı sorunları çözmek için aklını ve güvenini kullanır. Sonunda, kralın cezasını çektiği ve çocuğun hak ettiği mutluluğa ulaştığı görülür.
Bu hikaye, azmin ve iyiliğin, hırs ve kötülüğe karşı kazanmasını anlatan önemli bir ders içerir. Çeşitli motiflerle, özellikle masalsı öğelerle zenginleştirilmiş ve klasik peri masalı yapısı korunmuş bir eserdir.
„Altın Saçlı Şeytan“ adlı Grimm Kardeşler masalı, klasik peri masallarının tipik unsurlarını içeren bir hikayedir. Farklı yorum ve analizler, masalın karakterlerini, temalarını ve motiflerini inceleyerek bu hikayeyi çeşitli perspektiflerden değerlendirmeye olanak tanır.
Kader ve Alınyazısı:
Masal, doğumuyla birlikte geleceği hakkında kehanet yapılan bir çocuğu anlatıyor. Bu kehanet, onun kralın kızıyla evleneceğini söyler. Kralın kötü kalpli planlarına rağmen, çocuğun kaderi değişmez ve kehanet gerçekleşir. Bu durum, kaderin kaçınılmaz olduğu ve insanların ne yaparsa yapsın yazgıdan kaçamayacağı fikrini pekiştirir.
Kötülüğe Karşı İyiliğin Zaferi:
Masal, kötülüğe karşı iyiliğin zaferini gösteren klasik bir peri masalıdır. Kralın, çocuğu yok etme planları başarısız olur çünkü çocuğun masumiyeti ve şansı her türlü tuzağı boşa çıkarır. Yardımsever haydutlar, çocuğun mektubunu değiştirerek iyi niyet gösterirler.
Denemeler ve Sınavlar:
Masalda, talihli çocuk üç zor görevle karşılaşır. Şeytanın altın saçlarını almak için çıktığı yolculuk, çeşitli sınavlar ve denemeler içerir. Bu, birçok masalda görülen kahramanın büyüme ve olgunlaşma yolculuğunu ifade eder. Kahraman, bu süreçte zeka ve cesaret göstererek başarıya ulaşır.
Bilgelik ve İstihbarat:
Çocuğun, pazar yerindeki çeşme, altın elma veren ağaç ve kayıkçı gibi gizemli görevlerin çözümü için bilgelik göstermesi, zekanın ve bilgeliğin önemli bir değere sahip olduğunu gösterir. Masal, bilgeliğin ve araştırmanın sonuçları olumlu şekilde değiştirebileceğini anlatır.
Adalet ve Sonuç:
Masalın sonunda, kralın açgözlülüğü ve kötü niyeti kendi felaketini hazırlar. Kayıkçının elinden küreği aldıktan sonra kendi cezasını çeker. Bu, adalet kavramını işleyen bir unsur olarak görülebilir, çünkü yaptığı kötülüklerin bedelini öder.
Bu yorumlar, masalın farklı sembolik seviyelerde okunabileceğini ve her okuyucunun kendi bakış açısına göre çıkarımlarda bulunabileceğini gösterir. Grimm Kardeşler’in masalları gibi hikayeler, evrensel temaları ele alarak nesiller boyu pek çok kültürde ilgi çekmeye devam eder.
„Altın Saçlı Şeytan“ masalının dilbilimsel analizine başlamadan önce, masalın hikaye yapısını ve içeriğini özetleyelim. Bir masalda karakterlerin, olayların ve temaların nasıl geliştiği, dilin bu anlatıyı nasıl desteklediği önemli unsurlardır.
Hikaye Özeti:
Masal, kaderinde kralın kızıyla evleneceği söylenen şanslı bir çocuğun doğumuyla başlar. Ancak kötü kalpli bir kral, bu kehaneti duyduğunda, çocuğu öldürtmeye karar verir. Kral, çocuğu alıp bir kutuya koyar ve nehre atar, fakat çocuk kutu sayesinde kurtulur ve başka bir aile tarafından bulunup büyütülür. On dört yaşına geldiğinde, tesadüfen kralın düşmanı olan bir grup haydut çocuğu korur ve onun hayatını kurtarır. Sonunda çocuk, kötü kralın kızını alır ve kralı cezalandırır.
„Sırtı yere gelmez“: Anlatının kader ve şans temasını pekiştiren deyimsel bir öğe.
„Başını anasının dizine koyarak“: Geleneksel şekilde yakınlık ve güven göstergesinin mecazi anlatımı.
Söz Dizimi ve Kelime Seçimi: Grimm Kardeşler’in masal dili genellikle basit ve anlaşılırdır. Masal boyunca kısa ve öz cümle yapıları, hızlı bir olay akışı sağlamaktadır.
Eski dile özgü yapılar: „Efendi“, „Kral hazretleri“, „Ne istiyorsun?“, bu tür dil kullanımları masala tarihi bir atmosfer katar.
Konuşma ve Diyaloglar: Diyaloglar olayların gelişimini hızlandırır ve karakterlerin niyetlerini ortaya çıkarır. Özellikle kralın sorduğu sorular ve kahramanın verdiği cevaplar, hikayenin dönüm noktalarını oluşturur.
Anlatım Tarzı
Üçüncü tekil şahıs anlatımı: Masalda anlatıcı, olayları bir gözlemci olarak aktarır, bu da okuyucuya karakterlerle arada bir mesafe bırakır, tipik bir masal özelliğidir.
Semboller ve Metaforlar
Altın saçlar, şanslı çocuk: Zenginlik, güç ve muktedir olmanın simgesi.
Kayıkçı ve nehir: Hayatın geçişkenliği ve durmadan devam eden bir döngünün simgesi.
Masaldaki bu unsurlar dilbilimsel olarak masal türünün en iyi örneklerinden birini oluşturur. Grimm Kardeşler, masallarında toplumsal ve kültürel temaları geleneksel motiflerle birleştirerek evrensel ve kalıcı bir değer yaratır.
Bilimsel analiz için bilgiler
Gösterge | Değer |
---|---|
Numara | KHM 29 |
Aarne-Thompson-Uther Endeksi | ATU Typ 461 |
Çeviriler | DE, EN, EL, DA, ES, FR, PT, HU, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
Björnsson tarafından okunabilirlik indeksi | 39.8 |
Flesch-Reading-Ease Endeksi | 0.4 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Endeksi | 18.3 |
Coleman–Liau Endeksi | 12 |
SMOG Endeksi | 12 |
Otomatik Okunabilirlik Endeksi | 9.2 |
Karakter Sayısı | 11.379 |
Harf Sayısı | 9.220 |
Cümle Sayısı | 196 |
Kelime Sayısı | 1.644 |
Cümle Başına Ortalama Kelime | 8,39 |
6'dan fazla harf içeren kelimeler | 516 |
Uzun kelimelerin yüzdesi | 31.4% |
Toplam Heceler | 3.846 |
Kelime Başına Ortalama Heceler | 2,34 |
Üç Heceli Kelimeler | 625 |
Üç Heceli Yüzde Kelimeler | 38% |