Leestijd voor kinderen: 6 min
De wolf had de vos bij zich op bezoek. En wat de wolf wilde, moest de vos doen, want de vos was de zwakste, en de vos zou zijn heer graag kwijt zijn geweest. Nu gebeurde het eens, dat ze allebei door een bos liepen, en toen zei de wolf: „Rooie vos, geef me wat te eten, anders eet ik jou op.“ Toen antwoordde de vos: „Ik weet een boerderij, daar zijn een paar jonge lammetjes, als je er zin in hebt, dan zullen we er wel eentje halen.“ Dat vond de wolf goed.
Ze gingen erheen, en de vos stal het lammetje, bracht het de wolf, en maakte zich uit de voeten. De wolf verschalkte het, maar hij was nog niet voldaan, hij wilde er het andere bij hebben, en ging het halen. Maar omdat hij zo onhandig was, merkte de moeder van het lammetje het, en begon verschrikkelijk te schreeuwen en te blaten, zodat de boeren eraan kwamen lopen. Ze vonden de wolf, en sloegen hem zo erbarmelijk, dat hij hinkend en huilend bij de vos aankwam. „Daar heb je me mooi beetgehad,“ zei hij, „ik wou het andere lam halen, maar de boeren kregen me te pakken en hebben me murw geslagen.“ De vos antwoordde: „Je bent ook zo’n veelvraat.“
De volgende dag gingen ze weer samen uit, en de gierige wolf zei nog eens: „Rooie, geef me wat te eten of ik eet jou ook op.“ De vos gaf ten antwoord: „Ik weet een boerderij, daar bakt de vrouw vanavond pannenkoeken. Daar zullen we er een paar van halen.“ Ze gingen, de vos sloop om het huis, keek en speurde zolang, tot hij erachter was, waar de schotel stond. Toen trok hij er zes pannenkoeken af en bracht ze naar de wolf. „Hier heb je wat,“ zei hij tegen hem, en hij ging zijns weegs.
De wolf had de pannenkoeken in een oogwenk opgeslokt en zei: „Die smaken naar meer,“ hij ging erheen en gooide de hele schotel op de grond, zodat hij in stukken sprong. Dat gaf een geweldig lawaai, zodat de vrouw naar buiten kwam. En toen ze de wolf zag, riep ze om hulp en allen snelden toe en gaven hem een pak slaag, zodat hij met twee kreupele poten luid huilend bij de vos in ‚t bos terugkwam. „Wat je me nu weer geleverd hebt!“ riep hij, „de boeren hebben me te pakken gekregen en me de huid volgeranseld.“ Maar de vos antwoordde: „Je bent ook zo’n veelvraat!“
De derde dag gingen ze samen een beetje wandelen, en de wolf hinkte maar moeilijk voort – maar hij zei toch weer: „Rooie, zorg dat ik eten krijg, of ik eet jou óók op!“ De vos antwoordde: „Ik weet een boer die net geslacht heeft, en ‚t gezouten vlees ligt in ‚t vat, in de kelder. Dat zullen we halen.“ De wolf zei: „Dan ga ik meteen maar mee, want je moet me helpen, als ik niet weg kan.“ – „Mij best,“ zei de vos en wees hem de sluipgangen en omwegen waarlangs ze ten langen leste toch bij de kelder aankwamen. Daar was nu een overvloed van vlees, en de wolf begon dadelijk te eten, en dacht: „Voordat ik uitschei, kan ‚t nog wat lijden.“
De vos smulde ook, maar keek intussen aldoor op en om, en liep telkens naar het gat, waardoor ze de kelder waren ingekomen, en probeerde of hij nog dun genoeg was, om erdoor te kunnen. De wolf zei: „Beste vos zeg nu eens, waarom ren je zo heen en weer en aldoor naar buiten en terug?“ – „Ik moet toch kijken, of er niemand aankomt,“ antwoordde de slimme vos, „eet jij maar niet te veel.“ De wolf zei: „Ik ga niet weg, voor ‚t hele vat leeg is.“
Intussen kwam de boer, die de vos had horen springen, naar de kelder. Toen de vos hem zag, was hij in één sprong door het gat naar buiten: de wolf wilde ook, maar hij had zo’n dikke buik van ‚t eten, dat hij er niet meer door kon, maar middenin bleef steken. Daar kwam de boer met z’n knuppel, en sloeg hem dood. Maar de vos hupte ‚t bos in en was blij, dat hij de oude veelvraat kwijt was.
Learn languages. Double-tap on a word.Learn languages in context with Childstories.org and Deepl.com.Achtergronden
Interpretaties
Tekstanalyse
Het sprookje „De wolf en de vos“ van de Gebroeders Grimm illustreert een klassieke fabel waarin list en hebzucht centraal staan. De wolf, veel groter en sterker, maakt misbruik van de vriendschap en de slimheid van de vos om hem te helpen eten te vinden. De vos, hoewel fysiek zwakker, is intelligent en probeert de wolf telkens te slim af te zijn.
In de eerste episode zie je dat de vos erin slaagt een lammetje voor de wolf te bemachtigen, maar de wolf zelf in de problemen komt door zijn onbehouwen gedrag. De vos maakt gebruik van de hebzucht van de wolf en laat hem achter met de consequenties van zijn daden.
In de tweede situatie vindt de wolf opnieuw geen maat in zijn verlangen naar meer, en veroorzaakt hij herrie bij het stelen van pannenkoeken, wat leidt tot een nieuwe confrontatie met boze boeren. De vos ontsnapt telkens doordat hij slim en voorzichtig te werk gaat.
De derde keer gaat de wolf zelfs direct met de vos mee om vlees te stelen, maar zijn onverzadigbare eetlust leidt ertoe dat hij in de kelder vast komt te zitten. De vos, steeds alert en oplettend, weet opnieuw te ontsnappen terwijl de wolf uiteindelijk met zijn leven betaalt voor zijn hebzucht en onvoorzichtigheid.
Dit verhaal leert dat hebzucht en domheid uiteindelijk leiden tot de val van diegene die alleen aan zijn eigen verlangens denkt, zonder rekening te houden met de consequenties van zijn daden. De vos, daarentegen, overleeft dankzij zijn intelligentie en voorzichtigheid.
Het is een duidelijke les die vaak voorkomt in fabels: slimmer zijn dan de vijand kan sterker zijn dan fysieke kracht.
Het sprookje „De wolf en de vos“ van de Gebroeders Grimm is een verhaal dat kan worden geïnterpreteerd vanuit verschillende perspectieven, en het bevat thema’s die betrekking hebben op macht, listigheid en vraatzucht.
Machtsverhoudingen: In het verhaal is er een duidelijke machtsdynamiek tussen de wolf en de vos. De wolf, die fysiek sterker is, gebruikt zijn kracht om de vos zijn wil op te leggen. De vos, die zwakker is, moet zijn intelligentie en sluwheid inzetten om te overleven en zich te ontdoen van de tirannie van de wolf. Dit thema kan worden gezien als een metafoor voor situaties waarin de zwakkere partij intellect over kracht gebruikt om zich te bevrijden van onderdrukking.
Listigheid vs. Vraatzucht: De vos is een symbool van sluwheid en intelligentie, terwijl de wolf de belichaming van vraatzucht en roekeloosheid is. Het verhaal laat zien hoe de gulzigheid en onvoorzichtigheid van de wolf hem uiteindelijk fataal worden, terwijl de slimme aanpak van de vos hem in staat stelt om te ontsnappen en te overleven. Dit kan een les zijn over het belang van gematigdheid en het gebruik van verstand boven brute kracht.
Gevolgen van gulzigheid: De wolf wordt meerdere keren gestraft voor zijn onverzadigbare honger. Nadat hij zichzelf in gevaar heeft gebracht door onbeheerst voedsel te stelen, krijgt hij telkens weer klappen van de mensen. Uiteindelijk leidt zijn ongebreidelde eetlust tot zijn dood. Deze moraal kan worden gezien als een waarschuwing tegen overmatige hebzucht en de noodzaak om je impulsen te beheersen.
Overwinning van de slimheid: Het verhaal benadrukt dat slimheid en strategisch denken vaak belangrijker kunnen zijn dan fysieke kracht. De vos, die meer bedachtzaam en berekenend is, slaagt erin zichzelf te redden, terwijl de wolf, gedreven door zijn behoeften en zonder nadenken, steeds weer in de problemen komt.
Over het algemeen kan „De wolf en de vos“ worden geïnterpreteerd als een verhaal dat waarschuwt tegen de gevaren van vraatzucht en overdreven zelfvertrouwen, terwijl het de deugden van slimheid, strategie en zelfbeheersing prijst.
Een linguïstische analyse van het sprookje „De wolf en de vos“ van de Gebroeders Grimm kan worden uitgevoerd door verschillende elementen van de tekst te onderzoeken. Hieronder bespreek ik enkele kernelementen van de linguïstische analyse:
Lexicale Analyse
Woordkeuze en Semantiek: De tekst gebruikt eenvoudige en directe taal, kenmerkend voor volkssprookjes. Woorden als „veelvraat“, „vreemd“, en „hupte“ dragen bij aan de levendige en beeldende vertelstijl. De term „Rooie“ dient als aanspreking voor de vos, en verwijst naar zijn kleur, wat gebruikelijk is in sprookjes om personages op een simpele manier te identificeren.
Herhalingen: Herhalingen van zinnen zoals „Rooie, geef me wat te eten, anders eet ik jou op“ versterken het cyclische karakter van het verhaal en maken de wolf voorspelbaarder, wat zijn rol als domme antagonist benadrukt.
Syntactische Analyse
Zinsbouw: De zinnen zijn voornamelijk kort en eenvoudig, wat typisch is voor gesproken taal in sprookjes. Dit maakt het verhaal makkelijk te volgen, vooral voor jongere luisteraars.
Dialoog: Het sprookje bevat veel directe rede, wat de dynamiek tussen de wolf en de vos verbetert en hun relatie verduidelijkt.
Morfologische Analyse
Verouderde Vormen: Het gebruik van oude werkwoordsvormen zoals „lijden“ in plaats van „kunnen“ of zegswijzen zoals „de huid volgeranseld“ geven een historische en literaire sfeer aan de tekst.
Pragmatische Analyse
Interactie Tussen Personages: De vos en de wolf hebben een asymmetrische machtsrelatie. De wolf is dominant maar onverstandig, terwijl de vos sluw is en situaties in zijn voordeel manipuleert. De herhaalde dreigementen van de wolf (“anders eet ik jou op”) benadrukken zijn agressie, terwijl de vos door slimheid en kennis telkens weet te ontsnappen.
Moraliteit en Intentie: Het sprookje bevat een moraal over gulzigheid en sluwheid. De vos vertegenwoordigt intelligentie en het gebruik van verstand om te overleven, in tegenstelling tot de wolf, die slachtoffer wordt van zijn eigen tekortkomingen.
Stilistische Analyse
Vertelperspectief: Het verhaal wordt verteld vanuit een alwetend verteller perspectief, wat gebruikelijk is in sprookjes en helpt om de lezer of luisteraar op de hoogte te houden van zowel de gedachten als acties van de personages.
Symboliek en Thema’s: De vos symboliseert slimheid en bedrog, typische eigenschappen die in volksverhalen worden gebruikt om te overleven tegen sterkere tegenstanders zoals de wolf, die vaak symbool staat voor brute kracht en onkunde.
Door het analyseren van deze linguïstische elementen, kunnen we beter begrijpen hoe het sprookje functioneert als een didactisch en vermakelijk verhaal, en hoe taalgebruik bijdraagt aan de narratieve en thematische structuren die kenmerkend zijn voor verhalen uit de traditie van de Gebroeders Grimm.
Informatie voor wetenschappelijke analyse
Kengeta | Waarde |
|---|---|
| Aantal | KHM 73 |
| Aarne-Thompson-Uther-Index | ATU Typ 41 |
| Vertalingen | DE, EN, DA, ES, FR, PT, IT, JA, NL, PL, RO, RU, TR, VI, ZH |
| Leesbaarheidsindex door Björnsson | 29.6 |
| Flesch-Reading-Ease Index | 74.6 |
| Flesch–Kincaid Grade-Level | 7.6 |
| Gunning Fog Index | 10.2 |
| Coleman–Liau Index | 7.2 |
| SMOG Index | 9.6 |
| Geautomatiseerde leesbaarheidsindex | 6.5 |
| Aantal karakters | 3.669 |
| Aantal letters | 2.757 |
| Aantal zinnen | 37 |
| Aantal woorden | 707 |
| Gemiddeld aantal woorden per zin | 19,11 |
| Woorden met meer dan 6 letters | 74 |
| Percentage lange woorden | 10.5% |
| Totaal lettergrepen | 943 |
| Gemiddeld aantal lettergrepen per woord | 1,33 |
| Woorden met drie lettergrepen | 45 |
| Percentage woorden met drie lettergrepen | 6.4% |
