Childstories.org
  • 1
  • Alle sprookjes
    van Grimm
  • 2
  • Gesorteerd op
    leestijd
  • 3
  • Perfect voor
    het voorlezen
Speelhans
Grimm Märchen

Speelhans - Sprookje van de Gebroeders Grimm

Leestijd voor kinderen: 8 min

Er is eens een man geweest, en die had nooit niks gedaan dan spelen, en toen hebben de mensen hem Speelhans genoemd, en omdat hij toen helemaal niet opgehouden heeft met spelen, zo heeft hij z’n huis en alles verspeeld. En nou, net de laatste dag, voor ‚m de schuldeisers het huis hebben willen wegnemen, is Onze Lieve Heer gekomen, samen met Sint Pieter, en die hebben gezegd dat hij ‚t voor die nacht nog mocht houden.

Toen heeft Speelhans gezegd: „Mogen de kinders dan vannacht nog blijven; maar ik kan hun zelfs geen botje en niks te eten geven.“ Toen heeft Onze Lieve Heer gezegd: hij moest ze maar bij zich houden, en zij zouden wel eten voor zichzelf kopen, en dat vond Speelhans dan wel goed. Dan heeft Sint Pieter hem drie stuivers gegeven, en dan moest hij naar de bakker gaan en een brood halen.

Nu is Speelhans wel weggegaan, maar toen hij langs ‚t huis gekomen is, waar de andere spelers altijd gewoon waren te zijn en waar ze hem alles afgewonnen hadden, toen zijn ze gaan roepen en schreeuwen: „Hans! Kom toch hier!“ – „Ja,“ zegt-ie, „jullie willen me die drie stuivers ook nog afhandig maken.“ Maar ze hebben hem niet laten gaan. En nu is hij binnen, en toen heeft hij die drie stuivers ook nog verspeeld.

De heilige Petrus en Onze Lieve Heer hebben aldoor gewacht, en toen ‚t zolang duurde voor hij terugkwam, zijn ze ‚m tegemoet gelopen. Maar toen Speelhans hen zag komen, heeft hij gedaan alsof ‚t geld ‚m in ’n gat van z’n zak gekomen is, en daar zat hij aldoor maar naar te grabbelen, maar Onze Lieve Heer wist wel, dat hij ‚t weer verspeeld had. En toen heeft Sint Pieter hem nog eens drie stuivers gegeven. Maar nu heeft-ie zich niet meer laten verleiden, en hij heeft hun ‚t brood bezorgd. Toen vroeg Onze Lieve Heer, waarom hij er geen wijn bij deed, en toen heeft-ie gezegd: „Och, Heer, de vaten zijn allemaal leeg.“ Toen zei Onze Lieve Heer, hij moest maar eens naar de kelder gaan, „er is nog beste wijn.“ Eerst geloofde hij dat helemaal niet, maar tenslotte heeft-ie dan gezegd: „Ik zal dan wel gaan, maar ik weet, dat er niks is.“ Maar toen hij van het vat tapte, kwam er beste wijn uitstromen. En toen heeft hij hun die wijn gebracht, en toen zijn ze alle twee die nacht gebleven.

De volgende morgen, heel vroeg, heeft Onze Lieve Heer tegen Speelhans gezegd: hij mocht drie genaden vragen. Natuurlijk bedoelde Hij, dat hij de hemel zou vragen, maar Speelhans wenste: „Ten eerste kaarten, waarmee je elk spel wint; dobbelstenen waarmee je ook altijd wint, en dan een boom waar alle fruit aangroeit en dat als iemand erin klimt, hij er niet af kan, tenzij ik het wil.“ En Onze Heer heeft ‚m alles gegeven wat hij verlangde, en toen is hij met Sint Pieter weer weggegaan.

Nu is Speelhans pas goed met spelen begonnen, en hij had al gauw de halve wereld gewonnen. Dikwijls zei Sint Pieter tot Onze Heer: „Here, dat is niks gedaan, hij wint de hele wereld nog, we moesten ‚m nou maar de dood zenden.“ En toen hebben ze hem de dood maar gezonden. En toen de dood kwam, toen zat Speelhans net aan tafel, en toen zei de dood: „Hans, kom es even mee naar buiten.“ Maar Speelhans zei: „Wacht, maar even tot dit spel uit is, en ga ondertussen een beetje de boom in en pluk wat, zodat we onderweg wat lekkers hebben.“ Meteen ging de dood de boom in, en toen hij er weer uit wilde, toen kon hij niet, en Speelhans heeft hem zeven jaar in die boom laten zitten, en al die tijd is er niemand gestorven.

Dikwijls zei Sint Pieter tegen Onze Heer: „Here, dat wordt niks, er gaat geen mens meer dood, we zullen er zelf eens bij moeten komen.“ En toen zijn ze er zelf maar eens op af gegaan en toen heeft Onze Heer gezegd, dat hij de dood nu weer uit de boom moest laten. En toen is hij er meteen naartoe gegaan en zei tegen de dood: „Kom d’r maar af,“ en toen nam de dood hem meteen mee en wurgde hem. En toen gingen ze samen verder en heeft de dood hem naar de andere wereld gebracht en toen is mijn Speelhans naar de hemelpoort gegaan en klopte daar aan. „Wie is daar buiten?“ – „Speelhans.“ – „O, die hebben we niet nodig, ga maar weer weg.“ Toen is hij gegaan naar de deur van het Vagevuur en daar heeft hij weer geklopt. „Wie klopt daar?“ – „Speelhans.“ – „O, d’r is al genoeg verdriet en ellende hier bij ons, we willen niet spelen, maak maar dat je wegkomt.“ Toen is hij naar de hellepoort gegaan, en daar hebben ze ‚m binnengelaten, maar er was niemand geneigd te spelen, behalve oude Lucifer en de kromme duivels (en die hadden juist boven in de wereld allerlei werkjes gehad) en toen is hij meteen gaan zitten en is weer begonnen met spelen. Maar nu had Lucifer geen hulp behalve die kromme duivels, en toen heeft Speelhans hem alles afgenomen, omdat hij met zijn kaarten wel altijd moest winnen.

En nu is hij met zijn kromme duivels aan ‚t werk gegaan, en vaak gingen ze naar Hogevoort en daar hebben ze alle hopstengels uitgetrokken en zijn daarmee de hemel ingeklommen en zijn begonnen te waaien en de hemel begon al te kraken. Toen zei de heilige Petrus weer: „Here, dat wordt niks, we moeten ‚m binnenlaten, anders gooit hij ons de hemel nog uit.“

En toen hebben ze hem er maar binnengelaten. Maar Speelhans is dadelijk weer met spelen begonnen, en toen is er meteen een lawaai en een drukte gekomen, dat je je eigen woorden niet verstaan kon. Nu heeft Sint Pieter weer gezegd: „Here dat wordt wéér niks, we moeten hem naar beneden gooien, want anders maakt hij de hele hemel rebels.“ Nu dat is gebeurd. Ze hebben hem omlaag geworpen, en toen is zijn ziel in stukken gesprongen en hij is in alle spelers gevaren, die nu nog in leven zijn.

LanguagesLearn languages. Double-tap on a word.Learn languages in context with Childstories.org and Deepl.com.

Achtergronden

Interpretaties

Tekstanalyse

Het sprookje „Speelhans“ van de Gebroeders Grimm vertelt het verhaal van een man die zijn leven wijdt aan het gokken en spelen. Na al zijn bezittingen verloren te hebben, ontvangt hij genade van Onze Lieve Heer en Sint Pieter, die hem drie wensen geven. In plaats van iets nobels te vragen, vraagt Speelhans om kaarten en dobbelstenen die altijd winnen, en een magische boom. Speelhans gebruikt zijn nieuwe krachten om de dood zelf te slim af te zijn en de hele wereld te winnen met zijn gokvaardigheden.

Het verhaal neemt een dark humoristische wending als Speelhans de dood zeven jaar gevangen houdt in zijn boom, waardoor niemand kan sterven. Uiteindelijk weten Onze Lieve Heer en de heilige Petrus hem te overreden de dood los te laten, waarna Speelhans zelf sterft en wordt afgewezen bij de hemel en het vagevuur. In de hel weet hij zelfs Lucifer te overtroeven met zijn goklust. Uiteindelijk wordt hij toch in de hemel binnengelaten, maar door zijn roekeloze gedrag zorgt hij daar voor oproer en wordt hij weer verwijderd.

Dit satirische sprookje zet vraagtekens bij de menselijke neiging tot hebzucht en de gevolgen van ongebreidelde passie. Het toont op humoristische wijze wat er gebeurt als speelse ondeugd onbeheerst blijft en hoe zelfs goddelijke tussenkomst niet altijd leidt tot wijsheid of verandering. Het verhaal eindigt met de suggestie dat de geest van Speelhans voortleeft in iedere gokker, een knipoog naar de alomtegenwoordige en tijdloze aantrekkingskracht van het spel.

Het sprookje over Speelhans, zoals verteld door de Gebroeders Grimm, kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Hier zijn enkele mogelijke interpretaties:

Waarschuwing tegen gokverslaving: Het verhaal kan worden gezien als een moralistisch sprookje dat de gevaren van gokverslaving laat zien. Speelhans verliest alles door zijn onverzadigbare drang om te spelen. Zelfs wanneer hij een tweede kans krijgt, valt hij weer in zijn oude gewoonten. Zijn uiteindelijke lot dient als waarschuwing voor anderen die hetzelfde pad volgen.

De gebroken belofte van rijkdom zonder arbeid: Speelhans vertrouwt op geluk en bedrog in plaats van op hard werken. Zijn wensen (altijd winnende kaarten en dobbelstenen) geven hem tijdelijke winst, maar op de lange termijn leidt het tot zijn ondergang. Dit kan worden geïnterpreteerd als een les dat blijvende rijkdom en vreugde voortkomen uit eerlijk werk en betrouwbaarheid, niet uit snelle winsten.

Overmuftheid en de gevolgen: Het verhaal toont ook Speelhans’ overmoed en zijn onvermogen om genoeg te weten wanneer te stoppen. Hij houdt de dood zeven jaar gevangen, waardoor niemand kan sterven. Deze verstoring van de natuurlijke orde leidt tot chaos, wat aangeeft dat het manipuleren van krachten buiten je controle uiteindelijk tegen je zal werken.

Ironie en kritiek op sociale en religieuze structuren: Er zijn elementen van ironie in het verhaal. Speelhans krijgt drie wensen van God maar gebruikt ze op een oppervlakkige en egoïstische manier. Bovendien toont het verhaal een speelse maar kritische kant naar de hemel en de hel: zelfs in de hemel wordt Speelhans’ gedrag als storend ervaren.

De onstuitbare natuur van de menselijke ziel: De climax waarbij Speelhans uit de hemel wordt geworpen maar zijn ziel zich vermengt met die van andere spelers, kan worden gezien als een commentaar op de menselijke geest. Zelfs na zijn fysieke ondergang, leeft zijn speelse en onrustige aard voort in anderen, wat aangeeft dat bepaalde menselijke eigenschappen tijdloos en alomtegenwoordig zijn.

Dit sprookje van de Gebroeders Grimm biedt rijke lagen voor interpretatie, van morele lessen tot sociale commentaar, en laat de vele manieren zien waarop volksverhalen diepere waarheden en menselijke zwakheden kunnen onthullen.

Het sprookje „Speelhans“ van de Gebroeders Grimm is een klassiek verhaal dat enkele diepere thematische elementen bevat en zich leent voor een linguïstische en literaire analyse. Hier zijn enkele belangrijke aspecten:

Thematische Analyse
Verslaving en Verleiding
Het verhaal draait om Speelhans, wiens leven wordt gedomineerd door zijn dwangmatige behoefte om te gokken. Dit thema van verslaving aan het spelen weerspiegelt de destructieve aard van roekeloos handelen en drukt een kritische blik uit op de menselijke neiging tot overmaat en excessen.

Gevolgen van Acties
Speelhans‘ acties hebben zowel op menselijk als op spiritueel niveau consequenties. Zijn onvermogen om zelfbeheersing te tonen leidt niet alleen tot materieel verlies maar ook tot spirituele repercussies, zoals zijn uiteindelijke uitsluiting van zowel hemel als vagevuur.

Triomf en Verval
Het personage ervaart een korte triomf door de hem gegeven magische voorwerpen die hem laten winnen, maar deze brengt uiteindelijk zijn eigen ondergang vanwege zijn neiging om te profiteren en misbruik te maken van zijn kansen.

Linguïstische Analyse

Gebruik van Dialoog
Het verhaal maakt effectief gebruik van dialoog om karaktereigenschappen en emoties over te brengen. De informele en soms directe aard van de dialogen („Hans, kom es even mee naar buiten“) geeft inzicht in de onderlinge relaties en de sociale setting van de personages.

Morfologie en Syntaxis
De syntactische structuur van het verhaal is vaak eenvoudig en direct, wat typerend is voor volksverhalen. Er is een opvallende herhaling van bepaalde constructies die bijdragen aan het ritme van het verhaal en diens narratieve voortgang.

Beeldspraak en Symboliek
De boom, kaarten, en dobbelstenen fungeren als symbolen voor verleiding, macht, en controle. Speelhans‘ winstgevende kaarten en de boom waarin de dood blijft vastzitten, zijn symbolisch voor tijdelijke controle en macht die uiteindelijk tot zijn ondergang leidt.

Religieuze Motieven
De aanwezigheid van Onze Lieve Heer en Sint Pieter introduceert religieuze en moralistische elementen in het sprookje. Ze fungeren als krachten van orde en rechtvaardigheid tegenover Speelhans‘ chaos en wanorde.

Conclusie
„Speelhans“ is een verhaal dat met zijn nadruk op de gevolgen van excessen en de verleiding van macht een morele les biedt over de noodzaak van zelfbeheersing en morele verantwoordelijkheid. De linguïstische eenvoud en de folkloristische stijl maken het toegankelijk, terwijl de diepere symboliek en overkoepelende thema’s stof tot nadenken en discussie geven.


Informatie voor wetenschappelijke analyse

Kengeta
Waarde
AantalKHM 82
Aarne-Thompson-Uther-IndexATU Typ 330A
VertalingenDE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH
Leesbaarheidsindex door Björnsson33.8
Flesch-Reading-Ease Index66.4
Flesch–Kincaid Grade-Level9.3
Gunning Fog Index11
Coleman–Liau Index8.8
SMOG Index10.3
Geautomatiseerde leesbaarheidsindex9
Aantal karakters5.585
Aantal letters4.313
Aantal zinnen48
Aantal woorden1.032
Gemiddeld aantal woorden per zin21,50
Woorden met meer dan 6 letters127
Percentage lange woorden12.3%
Totaal lettergrepen1.447
Gemiddeld aantal lettergrepen per woord1,40
Woorden met drie lettergrepen72
Percentage woorden met drie lettergrepen7%
Vragen, opmerkingen of ervaringsverslagen?

Privacyverklaring.

De beste Sprookjes

Copyright © 2025 -   Over ons | Privacyverklaring |Alle rechten voorbehouden Aangedreven door childstories.org

Keine Internetverbindung


Sie sind nicht mit dem Internet verbunden. Bitte überprüfen Sie Ihre Netzwerkverbindung.


Versuchen Sie Folgendes:


  • 1. Prüfen Sie Ihr Netzwerkkabel, ihren Router oder Ihr Smartphone

  • 2. Aktivieren Sie ihre Mobile Daten -oder WLAN-Verbindung erneut

  • 3. Prüfen Sie das Signal an Ihrem Standort

  • 4. Führen Sie eine Netzwerkdiagnose durch