Czas czytania dla dzieci: 8 min
Był sobie raz pewien człek, który był namiętnym graczem, dlatego też ludzie przezywali go Jasiem Kosterą, a że grał bez ustanku, przegrał w końcu własny dom i cały dobytek. I oto ostatniego dnia, kiedy wierzyciele mieli mu już dom zabrać, nadszedł Pan Bóg ze świętym Piotrem prosząc o nocleg.
Jaś Kostera im rzekł:
– Czemu nie, możecie tu na noc zostać; ale nie mogę wam dać ani łóżka, ani nic do jedzenia.
Na co Pan Bóg powiedział, że jeśli ich tylko pod swój dach przyjmie, to już oni sami zatroszczą się o jedzenie. I Jaś Kostera zgodził się. Święty Piotr dał mu trzy grosze, żeby poszedł do piekarza i kupił chleba. Idzie Jaś, idzie, a kiedy mijał dom, gdzie siedziała cała banda szulerów, którzy go tak doszczętnie obłupili, usłyszał ich krzyki i nawoływania:
– Chodźże tu do nas, Jasiu!
– A co – odpowiedział – chcielibyście jeszcze i te trzy grosze ode mnie wyciągnąć?
Nie dali mu jednak spokoju, aż wreszcie uległ ich namowom i przegrał owe trzy grosze. Święty Piotr z Panem Bogiem czekali i czekali, a że Jaś bardzo długo nie wracał, wyruszyli mu na spotkanie. Ujrzawszy ich z daleka huncwot udał, że pieniądze wpadły mu do kałuży, i począł gorliwie grzebać w niej patykiem; Pan Bóg jednak dobrze wiedział, że on je przegrał w karty. Święty Piotr dał mu więc znowu trzy grosze. Tym razem Jaś Kostera nie dał się już skusić i przyniósł chleb. A wtedy Pan Bóg go zapytał, czy nie ma w domu wina. Jaś na to odrzekł:
– Wszystkie beczki są puste, panie.
Pan Bóg polecił mu zejść do piwnicy, bo zostało tam jeszcze najlepsze wino. Jaś długo nie mógł w to uwierzyć, aż wreszcie rzekł:
– Dobrze, zejdę, ale wiem i tak, że nic tam już nie ma.
Kiedy jednak odszpuntował beczkę, popłynęło z niej najprzedniejsze wino. Zaniósł je gościom, którzy posiliwszy się udali się na spoczynek. Nazajutrz rano Pan Bóg powiedział Jasiowi, że może otrzymać trzy łaski. A sądził, że poprosi on o wstęp do nieba; tymczasem Jaś Kostera zażyczył sobie kart i kości, którymi by zawsze wygrywał, oraz drzewa rodzącego wszelkiego rodzaju owoce, i żeby każdy, kto na nie wejdzie, mógł zejść tylko na jego rozkaz. Pan Bóg dał mu wszystko, czego zażądał, po czym wyruszył wraz ze świętym Piotrem w dalszą drogę.
Teraz dopiero Jaś Kostera po uszy zatopił się w grze i mało już brakowało, a wygrałby cały świat. W końcu święty Piotr powiedział do Pana Boga:
– Panie Boże, ten nicpoń źle sobie poczyna; niebawem gotów wygrać cały świat; póki co, musimy mu Śmierć zesłać.
Posłali więc do niego Śmierć. Kiedy stanęła u jego drzwi, Jaś Kostera siedział naturalnie przy karcianym stoliku.
Śmierć zawołała:
– Jasiu, wyjdź no tu na chwilkę!
Jaś jej odpowiedział:
– Zaczekaj chwilkę, aż się partyjka skończy, a przez ten czas wdrap się na drzewo i narwij owoców, żebyśmy mieli coś dobrego na drogę.
Śmierć wlazła więc na drzewo, a kiedy chciała zejść, ani rusz nie mogła, i Jaś Kostera przetrzymał ją tam siedem lat, a przez cały ten czas ani jeden człowiek nie umarł. W końcu więc święty Piotr rzekł do Pana Boga:
– Panie Boże, ten nicpoń źle sobie poczyna; na ziemi wciąż nikt nie umiera; musimy sami się tam wybrać.
Zeszli więc obaj z nieba i Pan Bóg kazał Jasiowi uwolnić Śmierć z drzewa. Jaś zatem poszedł i rzekł do Śmierci:
– Złaź już wreszcie.
A Śmierć z miejsca skoczyła mu do gardła i udusiła go. Ruszyli potem razem w drogę na tamten świat. Jaś Kostera stanął najpierw przed bramą niebieską i zapukał.
– Kto tam?
– Jaś Kostera!
– Ach, tego nam tu nie potrzeba, idź sobie precz!
Poszedł więc do bramy czyśćca i znów zapukał.
– Kto tam?
– Jaś Kostera.
– Ach, dość tu mamy biedy i udręki, nie możemy grać w karty. Idź sobie precz!
Poszedł Jaś do bramy piekieł i tam go wreszcie wpuszczono. Nie zastał jednak nikogo oprócz starego Lucypera i paru koślawych diabłów (wszyscy prości byli akurat zajęci na ziemi). Ledwie Jaś Kostera przestąpił próg piekła, a już zasiadł do gry. Lucyper nie miał żadnego majątku, prócz kilku koślawych diabłów, i Jaś Kostera wygrał ich, bo grając swoimi kartami musiał zawsze być górą. Zabrał z sobą koślawych diabłów i udał się razem z nimi na pole chmielowe, tam powyrywali tyczki, po czym wdrapali się do nieba i zaczęli łomotać do bramy, aż całe królestwo niebieskie zatrzeszczało w posadach. I znów święty Piotr powiedział:
– Panie Boże, ten nicpoń źle sobie poczyna, musimy go wpuścić, bo jeszcze chwila, a strąci niebo na ziemię.
Wpuścili go więc do środka. Ale Jaś Kostera znów zasiadł do gry; i powstał taki jazgot i harmider, że nikt już nie rozróżniał własnych słów. I rzekł święty Piotr:
– Panie Boże, ten nicpoń źle sobie poczyna, musimy go stąd wyrzucić, bo zbuntuje nam całe niebo.
Chwyciwszy Jasia za kołnierz wyrzucili go więc za bramę, a jego dusza rozłupała się na drobne kawałeczki i zamieniła w całe mnóstwo kartołupów, którzy żyją po dziś dzień.
Learn languages. Double-tap on a word.Learn languages in context with Childstories.org and Deepl.com.Kontekst
Interpretacje
Jezyk
„Jaś Kostera“ to opowieść zebrana przez braci Grimm, która przedstawia historię pewnego człowieka o silnej pasji do gry, na tyle destrukcyjnej, że doprowadza go do utraty całego majątku. Nawet w obliczu tak poważnej sytuacji, kiedy jego dom jest na skraju przejęcia przez wierzycieli, Jaś nie opuszcza swojej namiętności do hazardu.
Kiedy odwiedzają go Pan Bóg i święty Piotr, ich obecność daje Jasiowi szansę na poprawę losu. Mimo początkowej słabości i skuszenia przez dawnych towarzyszy do gry, Jaś ostatecznie przynosi chleb, a Pan Bóg wynagradza jego gościnność, pozwalając mu wybrać trzy łaski. Jednak zamiast prosić o duchowe błogosławieństwa, Jaś wybiera dary, które mają mu zapewnić sukces w grach oraz kontrolę nad drzewem, na które nikt poza nim nie może wejść ani z niego zejść bez jego zgody.
Jaś Kostera wykorzystuje te dary, by zdominować świat gier, aż do momentu, gdy Pan Bóg uznaje, że jego wpływ jest zbyt niebezpieczny i postanawia zesłać Śmierć, by zakończyć jego ziemskie życie. Przebiegłość Jasia pozwala mu jednak oszukać Śmierć, dzięki czemu przez siedem lat nikt nie umiera. Dopiero interwencja boska wymusza na Jasiu uwolnienie Śmierci.
Po śmierci Jaś odwiedza bramy nieba, czyśćca i piekła, jednak nigdzie nie znajduje miejsca. Ostatecznie, po narobieniu hałasu i chaosu, zostaje wyrzucony z nieba, a jego dusza zamienia się w mnóstwo małych kartołupów. Historia „Jasia Kostery“ w metaforyczny sposób ilustruje konsekwencje życia pełnego uzależnień i braku moralnej świadomości, oraz nieostrożnego wykorzystywania boskich darów.
Bajka „Jaś Kostera“ Braci Grimm jest ciekawą opowieścią, która zawiera wiele warstw do interpretacji. Moralność i konsekwencje: Historia Jasia Kostery to przypowieść o skutkach nadmiernego oddania się hazardowi. Jaś traci wszystko, co posiada, i nie potrafi się opanować nawet wtedy, gdy jest w trudnej sytuacji. Bajka pokazuje, że opętanie przez jakąkolwiek formę uzależnienia może prowadzić do katastrofalnych skutków, a brak umiejętności uczenia się na błędach ma swoje konsekwencje.
Próba boskiego miłosierdzia: Pojawienie się Boga i świętego Piotra symbolizuje drugą szansę oraz próbę pokazania, że nawet w najgorszych momentach można odmienić swoje życie dzięki mądrym wyborom. Jednak Jaś wybiera inaczej, co pokazuje, że nawet boskie wstawiennictwo nie może zmienić człowieka, który sam tego nie pragnie.
Spryt i przebiegłość: Mimo, iż Jaś jest znany ze swojej niefrasobliwości w grze, wykazuje także przebiegłość, kiedy udaje, że pieniądze wpadły mu do kałuży czy kiedy wykorzystuje drzewo owocowe, by zwieść Śmierć. Ta cecha charakteru pozwala mu chwilowo uniknąć nieuchronnych konsekwencji, lecz ostatecznie prowadzi go do zguby.
Nieśmiertelność jako przekleństwo: Zatrzymanie Śmierci na drzewie to wątek, który można interpretować jako próbę unikania nieuniknionych aspektów życia, jakimi są starzenie się i śmierć. Bajka sugeruje, że takie interwencje w naturalny porządek rzeczy prowadzą do jeszcze większych problemów.
Dualizm nieba i piekła: Historia pokazuje wyobrażenie o zaświatach – niebo i piekło są tu przedstawione w komicznym, ale też dydaktycznym kontekście. Jaś Kostera zostaje odrzucony zarówno z nieba, jak i z czyśćca, co sugeruje, że nie każdy zasługuje na zbawienie tylko dlatego, że okoliczności zewnętrzne go do tego zmuszają. Również pobyt w piekle nie jest dla niego karą, co podkreśla, że jego dusza nie wpasowuje się ani w niebo, ani w piekło.
Symbolika rozłupywania duszy: Rozłupanie duszy Jasia jest wyrazem jego pełnej destrukcji i zagubienia wartości. Ten motyw ukazuje nieodwracalny los osoby, która nie przyswoiła lekcji życia i nie poczuła skruchy, a jej historia staje się przestrogą dla innych.
Bajka „Jaś Kostera“ przekazuje ponadczasowe nauki o wartościach moralnych, wyborach życiowych oraz konsekwencjach, jakie niosą ze sobą nasze działania. Opowieść zachęca do refleksji nad własnym życiem, podkreślając znaczenie odpowiedzialności i zdolności do zmiany na lepsze.
To streszczenie baśni „Jaś Kostera“ autorstwa Braci Grimm, które zawiera wiele charakterystycznych elementów typowych dla tego gatunku literackiego. Struktura Narracyjna: Baśń ma klasyczną liniową strukturę, w której opowiedziana jest historia upadku i dążenia do poprawy losu bohatera, Jasia Kostery. Historia jest prowadzona w sposób ciągły i jest skoncentrowana wokół jednego głównego wątku.
Postacie: Historia zawiera znane postacie baśniowe, takie jak Pan Bóg, Święty Piotr oraz personifikacje Siły Wyższej, które ingerują w życie bohatera w celu przetestowania jego charakteru. Wprowadzenie Śmierci jako aktywnego uczestnika narracji dodaje element moralnego przesłania baśni.
Symbolika: Drzewo, które rodzi owoce i z którego nie można zejść bez pozwolenia Jasia, symbolizuje samooszukiwanie się i brak ucieczki od własnych wad. Karty i kości, które zawsze wygrywają, są symbolem pokusy i uzależnienia od hazardu.
Motywy Tematyczne: Motyw grzechu, kary i odkupienia jest wyraźnie obecny. Grzeszny tryb życia Jasia prowadzi go do sytuacji bez wyjścia, gdzie jego wybory i zachowania napotykają na niezmienne konsekwencje.
Język i Styl: Język jest prosty, a dialogi są bezpośrednie, co jest typowe dla baśni przeznaczonej do ustnego przekazu. Styl jest lakoniczny i zwięzły, koncentrujący się na najważniejszych wydarzeniach bez zbędnych opisów.
Moralne Przesłanie: Historia pełni funkcję dydaktyczną, ucząc, że działania mają swoje konsekwencje, a niewłaściwe wybory prowadzą do nieuchronnego upadku. Nawet cóżby i rozgrzeszenie ze strony boskiej, nie zmienia faktu, że trzeba ponosić odpowiedzialność za własne czyny.
Fantastyczny Element: Fantastyka przejawia się poprzez nadprzyrodzone wydarzenia i postacie oraz śmiałe naruszenie zasad rzeczywistości, co jest charakterystyczne dla gatunku baśniowego.
Te elementy składają się na znakomitą opowieść z morałem, która jest typowa dla twórczości Braci Grimm i odzwierciedla ówczesne wierzenia oraz wartości moralne.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
|---|---|
| Numer | KHM 82 |
| Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 330A |
| Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI, ZH |
| Indeks czytelności Björnssonaa | 38.7 |
| Flesch-Reading-Ease Indeks | 42.5 |
| Flesch–Kincaid Grade-Level | 11.1 |
| Gunning Fog Indeks | 12.9 |
| Coleman–Liau Indeks | 11.5 |
| SMOG Indeks | 12 |
| Automatyczny indeks czytelności | 8.1 |
| Liczba znaków | 4.773 |
| Liczba liter | 3.768 |
| Liczba zdania | 53 |
| Liczba słów | 813 |
| Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 15,34 |
| Słowa z więcej niż 6 literami | 190 |
| Procent długich słów | 23.4% |
| Sylaby razem | 1.430 |
| Średnie sylaby na słowo | 1,76 |
| Słowa z trzema sylabami | 160 |
| Procent słów z trzema sylabami | 19.7% |
