Czas czytania dla dzieci: 9 min
Była sobie raz księżniczka niezwykle dumna. Każdemu zalotnikowi dawała do rozwiązania jakąś zagadkę, a jeśli nie potrafił jej odgadnąć, wyrzucała go za drzwi wśród kpin. Kazała zaś wszem i wobec obwieścić, że kto jej zagadkę odgadnie, zostanie jej mężem, kimkolwiek by był.
W kraju owym mieszkało sobie razem trzech krawczyków, a dwaj starsi pomyśleli, że jeśli udał im się niejeden trudny ścieg, to zapewne dadzą sobie radę z trudną zagadką. Trzeci, który uchodził za głuptasa, gdyż nie mógł się nauczyć nawet swojego rzemiosła, wierzył, że tym razem szczęście się do niego uśmiechnie.
Wtedy dwaj starsi rzekli doń:
– Zostań lepiej w domu, ze swoją kapką rozumu niedaleko zajdziesz.
Ale krawczyk niewiele sobie z tego robiąc oświadczył, że skoro już sobie postanowił, to wypróbuje swoich sił, i ruszył w drogę z takim zapałem, jakby świat do niego należał.
Trzej krawcy zgłosili się do księżniczki i oznajmili, że oni są tymi, którzy odgadną zagadkę, gdyż mają tak delikatny rozum, że można by go przez igłę nawlec.
Wtedy księżniczka rzekła:
– Mam dwojaki rodzaj włosów na głowie, jakiego są one koloru?
– Jeżeli tylko o to idzie – rzekł pierwszy – są czarne i białe jak pieprz i sól.
A księżniczka na to:
– Nie zgadłeś, drugi niech odpowie.
Więc drugi rzekł:
– Jeśli nie są czarne i białe, to są brązowe i czerwone jak świąteczne ubranie mego ojca.
– Nie zgadłeś – rzekła księżniczka. – Niech trzeci odpowie, on chyba będzie wiedział.
– Księżniczka ma włosy złote i srebrne i to są właśnie te dwa gatunki i kolory.
Gdy to księżniczka usłyszała, zbladła i zemdlała, gdyż krawczyk odgadł trafnie, a ona myślała, że się taki nie znajdzie na całym świecie. Kiedy wróciła do przytomności, rzekła:
Ale tym jeszcze mnie nie zdobyłeś, musisz spełnić jeszcze jeden warunek, a wtedy będą twoją. W piwnicy leży wielki niedźwiedź, musisz z nim przespać jedną noc: jeżeli po tej nocy będziesz jeszcze żył, dostaniesz mnie za żonę.
Księżniczka myślała, że w ten sposób pozbędzie się krawczyka, gdyż niedźwiedź jeszcze żadnego człowieka nie zostawił przy życiu, jeżeli mu się dostał w łapy. Lecz krawczyk nie uląkł się wcale i rzekł ochoczo:
– Szybkie postanowienie to połowa zwycięstwa.
Wieczorem udał się nasz krawczyk do niedźwiedzia. Gdy ten go ujrzał, rzucił się w jego stronę i chciał go odpowiednio przywitać swoją ciężką łapą.
– Powoli, powoli – rzekł krawczyk. – Już ja cię uspokoję.
I najobojętniej w świecie wyciągnął z kieszeni kilka orzechów, zaczął je powoli rozgryzać, a ziarna zjadać. Gdy to niedźwiedź zobaczył, poprosił krawczyka, żeby mu też dał kilka orzechów. Ten sięgnął do kieszeni, lecz zamiast orzechów dał mu kamyki tej samej wielkości. Niedźwiedź włożył je do paszczy, lecz nie mógł ich rozgryźć, chociaż gryzł z całych sił.
– Ojej – pomyślał – a to ze mnie niedołęga, nie potrafię nawet rozgryźć orzecha!
I rzekł do krawczyka:
– Mój drogi, rozgryź mi orzecha!
– Widzisz, jaki z ciebie siłacz – rzekł na to krawczyk. – Masz taką dużą paszczę, a nie potrafisz rozgryźć tak małego orzecha.
Wziął od niedźwiedzia kamyki, lecz zręcznie zamienił je na orzechy i porozgryzał po kolei.
– Muszę jeszcze raz spróbować, kiedy się tak przyglądam, to mi się zdaje, że i ja to potrafię.
Ale krawczyk dał mu znów kamienie, a niedźwiedź gryzł z całych sił i naturalnie tym razem również mu się nie udało.
Potem krawczyk wyjął spod płaszcza skrzypce i zaczął na nich grać, gdy to niedźwiedź usłyszał, nie mógł ustać spokojnie i zaczął tańczyć, a kiedy sobie tak tańczył, pomyślał, że i on chętnie by się nauczył grać, a będzie mu się lepiej tańczyć, i rzekł do krawczyka:
– Słuchaj, czy trudna jest gra na skrzypcach?
– Ach, bajecznie łatwa, o widzisz, lewą rękę kładę na strunach, a prawą trę struny smyczkiem, i widzisz, jak to wesoło wychodzi, hopsasa, tralala!
– Ja bym też chciał tak grać, żebym mógł tańczyć, kiedy mi przyjdzie ochota. Czy mnie tego nauczysz?
– Bardzo chętnie – odparł krawczyk. – Żebyś tylko był pojętny. Pokaż mi najpierw łapy, o, masz za długie pazury, musiałbym ci je trochę przyciąć.
I przyniósł krawczyk imadło, a ledwie niedźwiedź wsadził w nie swe łapy, krawczyk przyśrubował je mocno i rzekł:
– No, teraz zaczekaj, zaraz wrócę z nożycami.
Zostawił tak niedźwiedzia, który mruczał głośno, położył się w kącie na wiązce słomy i zasnął.
Księżniczka słyszała wieczorem głośne mruczenie niedźwiedzia, ale była pewna, że mruczy on z zadowolenia i że na pewno zrobił już z krawczykiem porządek. Z rana księżniczka zadowolona i wesoła zajrzała do piwnicy niedźwiedzia, lecz jakież było jej zdumienie, kiedy zastała krawczyka całego i zdrowego jak rybka w wodzie. Teraz nie mogła już cofnąć danego słowa i musiała z nim pojechać do kościoła, żeby go tam poślubić. Kiedy już wsiedli do przysłanej przez króla karety, dwa pozostali krawcy z wielkiej zazdrości poszli do piwnicy i oswobodzili niedźwiedzia. Ten wściekły ze złości popędził za karetą. Kiedy księżniczka usłyszała jego groźne pomruku, przestraszyła się bardzo i zawołała:
– Ach, niedźwiedź nas dogonił i chce ciebie porwać.
Ale krawczyk był sprytny, stanął na głowie, wytknął nogi przez okno i zawołał:
– Widzisz imadło? Jeśli w tej chwili nie odejdziesz, to się znów w nie dostaniesz!
Gdy to niedźwiedź zobaczył, zawrócił szybko i uciekł. Nasz krawczyk zaś pojechał teraz spokojnie do kościoła i poślubił księżniczkę, z którą żył długie lata szczęśliwie.
A kto nie wierzy, ten zapłaci dukata!

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
„O mądrym krawczyku“ to urocza baśń Braci Grimm, która opowiada o sprytnym i odważnym krawczyku, który mimo braku poważania wśród innych, zdobywa serce dumnej księżniczki i rozwiązuje niemożliwe zagadki. Jego przebiegłość i umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach pozwala mu pokonać wszelkie przeszkody, nawet w obliczu niebezpiecznego niedźwiedzia.
Najpierw krawczykowi udaje się rozwiązać trudną zagadkę księżniczki dotyczącą kolorów jej włosów, co zaskakuje wszystkich, włącznie z nią. Następnie podejmuje się wyzwania spędzenia nocy z przerażającym niedźwiedziem, wykorzystując swoją pomysłowość, by go oszukać i unieszkodliwić. Kiedy jego rywale chcą go zdyskredytować, uwalniając niedźwiedzia, krawczyk znów pokazuje swoją mądrość i szybkość myślenia, odstraszając zwierzę.
Baśń kończy się szczęśliwie, gdy księżniczka poślubia krawczyka, a ich historia staje się dowodem na to, że spryt i odwaga często przeważają nad siłą fizyczną i że prawdziwe wartości tkwią wewnątrz człowieka, a nie w jego statusie czy umiejętnościach ocenianych powierzchownie.
Bajka „O mądrym krawczyku“ Braci Grimm, jak wiele innych baśni, może być interpretowana na różne sposoby. Triumf sprytu nad siłą: Główna tematyka bajki może być rozumiana jako pochwała sprytu i inteligencji nad siłą fizyczną. Choć krawczyk nie był silnym przeciwnikiem dla niedźwiedzia, jego umiejętność szybkiego myślenia i kreatywności pozwoliły mu zwyciężyć.
Równość szans: Bajka podkreśla ideę, że każdy, niezależnie od swojego statusu społecznego czy umiejętności, ma prawo do spróbowania swoich szans w miłości i życiu. Krawczyk, choć uważany za głuptasa, w końcu zdobywa rękę księżniczki.
Pozory mylą: Historia pokazuje, że pierwsze wrażenia mogą być mylące. Krawczyk postrzegany jako mniej zdolny, okazuje się na końcu najbardziej inteligentnym spośród trzech krawców.
Odwaga i determinacja: Bajka również celebruje odwagę i determinację. Krawczyk nie przestraszył się ani zagadki, ani groźnego niedźwiedzia, co ostatecznie przyniosło mu sukces.
Życie nagradza ryzykantów: W opowieści, decyzja krawczyka o podjęciu ryzyka zostaje nagrodzona, co można interpretować jako przesłanie, że podejmowanie ryzyka jest często konieczne do osiągnięcia wielkich celów.
Żart i inteligencja jako narzędzie: Krawczyk używa żartów i inteligentnych sztuczek, aby przechytrzyć niedźwiedzia i zdobyć księżniczkę, co sugeruje, że humor i pomysłowość mogą być potężnymi narzędziami w trudnych sytuacjach.
Każda z tych interpretacji może dostarczyć różnych wartości i przesłań, które są istotne dla rozumienia życia i ludzi. Dzięki temu bajki takie jak ta uczą, bawią i inspirują czytelników na wiele sposobów.
„O mądrym krawczyku“ braci Grimm to klasyczna baśń, która zawiera wiele elementów typowych dla tego gatunku. Poniżej znajduje się analiza lingwistyczna tego tekstu.
Wprowadzanie postaci: Baśń zaczyna się od przedstawienia postaci głównych – dumnej księżniczki oraz trzech krawczyków, w tym trzeciego, który jest uważany za głuptasa. Jest to częsty motyw w baśniach, gdzie prosty, często niedoceniany bohater okazuje się niemalże antybohaterem.
Zadanie/Zagadki: Księżniczka stawia przed zalotnikami wyzwanie w postaci zagadki dotyczącej koloru jej włosów. Jest to element próby, który musi zostać spełniony, aby zdobyć nagrodę – rękę księżniczki.
Motyw trójki: Trzech krawczyków, trzy próby – jest to klasyczny motyw w baśniach, gdzie liczba trzy ma symboliczne znaczenie, często związane z pełnią i doskonałością.
Przemiana bohatera: Krawczyk, początkowo niedoceniany i wyszydzany, przechodzi przez próby, ujawniając swoje sprytne i kreatywne metody, by pokonać przeciwności (niedźwiedź, rozwiązanie zagadki).
Nagroda: Ostatecznie bohater zdobywa księżniczkę za żonę, co jest typowym zwieńczeniem baśni, akcentującym nagrodę za spryt i odwagę.
Dialogi: Dialogi są proste, często humorystyczne, mające na celu pokazanie charakterów postaci, szczególnie sprytu trzeciego krawczyka.
Powtórzenia: Struktury i zwroty są często powtarzane (np. „nie zgadłeś”), co wzmacnia rytm opowieści i pomaga w jej zapamiętaniu.
Przymiotniki oceniające: Użycie przymiotników takich jak „dumnej księżniczki” czy „mądrym krawczyku” na początku, od razu ustawia nastrój i ocenia postacie.
Metafory i porównania: Opisy księżniczki używają metafor i porównań (np. włosy jak pieprz i sól lub jak złote i srebrne), które dodają baśni opisowości i pomagają w wizualizowaniu opowieści.
Elementy fantastyczne: Pojawienie się motywów nierealistycznych, jak rozmowa z niedźwiedziem czy nauka gry na skrzypcach, podkreśla magiczny charakter opowieści.
Spryt i Inteligencja: Baśń silnie kładzie nacisk na wartość sprytu i inteligencji w przeciwieństwie do siły fizycznej.
Przekraczanie ról społecznych: Krawczyk, będący na dole hierarchii społecznej, przekracza swoje przypisane miejsce dzięki osobistym cechom.
Triumf niedocenianych: Podobnie jak w wielu baśniach braci Grimm, niedoceniany bohater kończy z najwyższą nagrodą, co jest dydaktycznym przesłaniem, że nie należy oceniać po pozorach.
Baśnie takie jak „O mądrym krawczyku“ nie tylko dostarczają rozrywki, ale także uczą i przekazują mądrości ludowe w postaci przystępnej dla szerokiej publiczności, niezależnie od wieku.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 114 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 850 |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, FI, HU, IT, JA, NL, PL, RO, RU, TR, VI, ZH |
Indeks czytelności Björnssonaa | 45.2 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 34.7 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 15.6 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 10 |
Liczba znaków | 5.379 |
Liczba liter | 4.295 |
Liczba zdania | 55 |
Liczba słów | 854 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 15,53 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 253 |
Procent długich słów | 29.6% |
Sylaby razem | 1.579 |
Średnie sylaby na słowo | 1,85 |
Słowa z trzema sylabami | 200 |
Procent słów z trzema sylabami | 23.4% |