Czas czytania dla dzieci: 6 min
Żyło sobie dwóch braci, jeden bogaty, a drugi ubogi. Bogaty nie dawał ubogiemu nic, toteż ubogi z trudem zarabiał na utrzymanie handlując zbożem. Wiodło mu się tak źle, że często nie miał nawet suchego chleba dla żony i dzieci.
Pewnego razu jadąc ze swym wózkiem przez las ujrzał ubogi brat wysoką, nagą górę, a że nigdy jej jeszcze nie widział, przystanął, aby się jej przyjrzeć.
Kiedy tak stał, zobaczył dwunastu dzikich, rosłych mężów. Domyślił się, że są to zbójcy, zepchnął więc wózek w krzaki, wlazł na drzewo i czekał, co się stanie.
Tymczasem zbójcy zbliżyli się do góry i zawołali:
– Sezamie, Sezamie, otwórz się!
W tejże chwili góra otworzyła się pośrodku, a skoro zbójcy weszli do wnętrza, góra zamknęła się natychmiast. Po chwili jednak otworzyła się znowu, a dwunastu zbójców wyszło niosąc ciężkie wory na plecach.
Teraz zawołali:
– Sezamie, Sezamie, zamknij się!
I góra wnet się zamknęła, a zbójcy odeszli.
Kiedy ubogi stracił ich zupełnie z oczu, zszedł z drzewa, a ciekaw, co mogła kryć w swym wnętrzu tajemnicza góra, stanął przed nią i zawołał:
– Sezamie, sezamie, otwórz się!
Góra natychmiast rozwarła się przed nim. Ubogi wszedł do wnętrza i ujrzał, że góra pełna jest złota i srebra, pereł i drogich kamieni. Z początku biedak nie wiedział, co ma robić, wreszcie jednak napełnił sobie wszystkie kieszenie złotem, ale pereł i klejnotów nie tknął.
Kiedy wyszedł na zewnątrz, zawołał:
– Sezamie, sezamie, zamknij się!
I góra zamknęła się wnet, a on pojechał ze swym wózkiem do domu.
Teraz nie potrzebował się już troszczyć o chleb, gdyż za swoje złoto mógł żyć spokojnie z żoną i dziećmi i hojnie rozdawać jałmużnę.
Kiedy się pieniądze wyczerpały, poszedł do brata, pożyczył od niego miarkę i nabrał sobie w sezamowej górze złota. Ale drogocennych kamieni i innych skarbów nie tknął.
Kiedy po raz trzeci szedł po złoto do sezamowej góry, znowu pożyczył sobie miarkę od brata. Ale bogaty dawno już zazdrościł mu dostatku nie mogąc pojąć, skąd ubogi brat czerpie pieniądze. Użył więc podstępu i wysmarował miarkę smołą, a gdy ją dostał z powrotem, ujrzał sztukę złota, która przylepiła się do smoły.
Poszedł więc do brata i zapytał:
– Co mierzyłeś tą miarką?
– Żyto i jęczmień – odparł ubogi.
Na to bogaty pokazał mu znalezioną sztukę złota i zagroził, że jeśli mu nie wyzna, skąd czerpie swe złoto, zaskarży go do sądu. Opowiedział mu więc ubogi o wszystkim, a bogaty kazał natychmiast zaprząc konie i pojechał, zamierzając lepiej wykorzystać okazję i nazwozić sobie zupełnie innych skarbów.
Stanął więc przed górą i zawołał:
– Sezamie, sezamie, otwórz się!
Góra otwarła się, a bogaty wkroczył do wnętrza. Gdy ujrzał ukryte tam skarby, długo nie mógł się zdecydować, po co najpierw sięgać. Wreszcie zarzucił na plecy worek klejnotów i ruszył uradowany do wyjścia. Ale z wielkiego wrażenia zapomniał imienia góry. Nazywał ją różnymi imionami, ale żadne nie było prawdziwe i góra nie otworzyła się. Ogarnął go strach, ale im dłużej się zastanawiał, tym bardziej myśli mu się plątały, ze wszystkich skarbów nie miał żadnego pożytku.
Wieczorem góra rozwarła się nagle i do wnętrza weszło dwunastu zbójców. Kiedy ujrzeli bogatego, zaśmiali się i zawołali:
– Mamy cię nareszcie, ptaszku! Myślisz, iż nie spostrzegliśmy, że już tu trzy razy wchodziłeś? Ale nie mogliśmy cię złapać. Teraz jednak nie wymkniesz się nam już!
Bogaty zawołał:
– To nie ja, to mój brat!
Ale na próżno zaklinał się, błagając o darowanie życia, zbójcy na nic nie zważając ucięli mu głowę.

Kontekst
Interpretacje
Jezyk
The story you shared, „Sezamowa góra“ by the Brothers Grimm, presents a classic tale of contrasting fates tied to human greed and honesty.
The story revolves around two brothers: one wealthy and the other poor. The wealthy brother does not help his poor sibling, who struggles to make ends meet by selling grain. One day, the poor brother discovers a mysterious mountain that opens when a secret phrase is spoken. Inside, he finds a treasure trove of gold, silver, pearls, and gems. He takes only the gold, enough to provide for his family’s needs without indulging in further greed.
When his wealth runs out, he returns to the mountain with his wealthy brother’s measuring tool, which inadvertently reveals his source of fortune when a piece of gold sticks to it. Confronted by his brother, the poor man reveals the secret of the mountain. The wealthy brother, driven by greed, visits the mountain but forgets the magic words needed to exit. The robbers who inhabit the mountain find him and, upon recognizing him as a recurrent intruder, kill him.
Greed vs. Contentment: The story highlights the moral contrast between the two brothers. The poor brother takes only what he needs and is content with modest wealth, while the rich brother’s greed leads to his downfall.
Honesty and Integrity: The honest actions of the poor brother contrast sharply with the deceit and greed of the rich brother, reinforcing the tale’s moral standpoint.
Consequences of Greed: The rich brother’s fate underscores a classic moral lesson found in many folktales—that unchecked greed often leads to ruin.
Sharing and Charity: The poor brother’s willingness to share his wealth and provide for his family and others highlights the virtues of charity and generosity.
This story, typical of the Brothers Grimm, blends elements of magic and morality to deliver a powerful ethical message, emphasizing that true wealth lies in contentment and integrity rather than material riches.
Bajka „Sezamowa góra“ to klasyczna opowieść o chciwości, zazdrości i konsekwencjach ludzkich działań. Choć nie jest tak znana jak inne baśnie braci Grimm, jej morał jest równie uniwersalny i ponadczasowy.
Interpretacje tej baśni mogą być różnorodne, w zależności od perspektywy, z jakiej patrzymy na historię:
Moralne granice chciwości: Bogaty brat jest przykładem kogoś, kto nie potrafi być zadowolony z tego, co ma, i zawsze pragnie więcej. Jego chciwość i brak moralnych zahamowań prowadzą go do zguby. Z kolei biedny brat, choć korzysta ze skarbu, robi to z umiarem i dla zaspokojenia podstawowych potrzeb, a jego hojność w rozdawaniu jałmużny świadczy o jego dobrym sercu.
Sprawiedliwość karmiczna: Bajka pokazuje, że dobre uczynki i skromność są nagradzane, podczas gdy chciwość i zazdrość przynoszą zgubę. Bogaty brat nie tylko traci życie, ale i nie jest w stanie skorzystać z bogactwa, które zgromadził, gdyż zapomina kluczowego słowa otwierającego górę.
Siła słowa: W baśni dużą rolę odgrywa słowo „Sezam“. Jest kluczem do bogactwa, ale także symbolem wiedzy i siły, którą niesie za sobą. Pokazuje, jak ważne jest zapamiętanie i zrozumienie tego, co się dowiadujemy.
Różnice społeczne i ich konsekwencje: Historia dwóch braci, z których jeden jest bogaty i niemoralny, a drugi ubogi, ale uczciwy, można interpretować jako komentarz na temat różnic klasowych i ich wpływu na postrzeganie świata oraz wybory życiowe.
Psychologiczne aspekty decyzji: Bogaty brat w momencie podekscytowania i chciwości zapomina kluczowego słowa. Jest to ilustracja, jak emocje mogą wpływać na nasze zdolności do podejmowania racjonalnych decyzji i koncentracji.
Podsumowując, „Sezamowa góra“ to opowieść, która mimo swojej prostoty, zawiera wiele warstw interpretacyjnych, pozwalających na refleksję nad ludzkimi wartościami, wyborami i konsekwencjami naszych działań.
Analiza lingwistyczna baśni „Sezamowa góra“ z perspektywy struktury narracyjnej i motywów przedstawia bogactwo symboliki oraz dynamicznie rozwijającą się akcję w typowym stylu Braci Grimm.
Struktura i elementy baśniowe: Baśń ta wykorzystuje klasyczne elementy opowieści, takie jak obecność dwóch diametralnie różnych braci (motyw dualizmu: dobry-ubogi i zły-bogaty). Występuje cudowny element – góra otwierająca się na magiczne hasło, co jest powszechnym zabiegem w baśniach, wprowadzającym element magii i tajemnicy. Baśń ukazuje również motyw nagrody dla dobrego i karę dla złego, co jest charakterystyczne dla moralizatorskich treści wielu baśni.
Góra i skarby: Synonim ukrytych możliwości i pokus świata materialnego. Symbolizuje także test dla postaci – sposób, w jaki bracia korzystają ze znalezionych skarbów, ujawnia ich prawdziwe charaktery.
Bogactwo i zachłanność: Są kluczowymi motywami. Ubogi brat zadowala się umiarkowanym zyskiem, co kontrastuje z chciwością bogatego brata, który pragnie posiąść więcej niż potrzebuje. Jego los jest przestrogą przed chciwością.
Hasło „Sezamie, otwórz się!”: Takie magiczne formuły w baśniach pełnią funkcję klucza odkrywającego tajemnicę. Wymagają pamięci i precyzji, co podkreśla rolę mądrości i rozwagi.
Ubogi brat: Jest przedstawiony jako skromny i dobry, potrafiący być szczodrym nawet w biedzie. Jego decyzja o zostawieniu drogocennych kamieni wskazuje na umiar i zrozumienie, co jest naprawdę wartościowe.
Bogaty brat: Symbolizuje egoizm i chciwość. Jego niezdolność do zapamiętania prostego hasła („Sezamie, otwórz się!”) w momencie zagrożenia uwydatnia jego chwiejność i brak opanowania.
Baśń zawiera silny przekaz moralny: skromność, umiar i dobroć są nagradzane, podczas gdy chciwość i oszustwo prowadzą do zguby.
Styl narracyjny: Charakterystyczna prostota i bezpośredniość języka, która jest typowa dla braci Grimm, ułatwia zrozumienie przekazu i przemawia zarówno do dzieci, jak i dorosłych, odwołując się do uniwersalnych wartości i emocji.
Poprzez te elementy, „Sezamowa góra“ łączy w sobie typowe cechy baśni, jednocześnie przekazując ponadczasowe lekcje i wartości.
Informacje do analizy naukowej
Wskaźnik | Wartość |
---|---|
Numer | KHM 142 |
Aarne-Thompson-Uther Indeks | ATU Typ 676 |
Tłumaczenia | DE, EN, DA, ES, PT, IT, JA, NL, PL, RU, TR, VI |
Indeks czytelności Björnssonaa | 42.2 |
Flesch-Reading-Ease Indeks | 31.9 |
Flesch–Kincaid Grade-Level | 12 |
Gunning Fog Indeks | 14.7 |
Coleman–Liau Indeks | 12 |
SMOG Indeks | 12 |
Automatyczny indeks czytelności | 8.7 |
Liczba znaków | 3.477 |
Liczba liter | 2.777 |
Liczba zdania | 41 |
Liczba słów | 562 |
Średnia ilość słów w jednym zdaniu | 13,71 |
Słowa z więcej niż 6 literami | 160 |
Procent długich słów | 28.5% |
Sylaby razem | 1.070 |
Średnie sylaby na słowo | 1,90 |
Słowa z trzema sylabami | 137 |
Procent słów z trzema sylabami | 24.4% |